Vào đầu tháng này, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono tuyên bố Lực lượng phòng vệ nước này sẽ hành động cứng rắn khi cần nếu tàu cá Trung Quốc tăng cường hoạt động quanh Senkaku (bị Trung Quốc đòi chủ quyền và gọi là Điếu Ngư).
Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh có thể kiềm chế và tránh để xảy ra xung đột nghiêm trọng với Tokyo vào thời điểm quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ đang xấu đi.
"Trung Quốc không muốn xảy ra căng thẳng với Nhật về quần đảo Điếu Ngư trong lúc quan hệ giữa nước này (Bắc Kinh) và Mỹ ngày càng căng" - ông Liu Nanlai, chuyên gia tại Viện khoa học xã hội Trung Quốc, nhận định.
Tàu cá Trung Quốc được lệnh tránh xa quần đảo Senkaku/Điếu Ngư sau khi lệnh cấm đánh cá ở biển Hoa Đông được Bắc Kinh dỡ bỏ Ảnh: Tân Hoa Xã
Hãng tin Kyodo đưa tin các đội tàu cá Trung Quốc được yêu cầu không đến gần Senkaku/Điếu Ngư sau khi lệnh cấm trên không còn.
Một số ngư dân cho biết chính quyền hai tỉnh Phúc Kiến và Chiết Giang đã bảo họ không được đến khu vực cách quần đảo nói trên 30 hải lý. Một ngư dân tại Phúc Kiến nói với Kyodo rằng họ được cảnh báo về vấn đề này tại một cuộc gặp với giới chức địa phương.
Hiện chưa có tuyên bố chính thức nào từ Bắc Kinh về vấn đề nói trên.
Số phận quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là chủ đề nhạy cảm trong mối quan hệ Nhật - Trung. Hồi năm 2012, quyết định mua lại quần đảo từ chủ sở hữu tư nhân của Tokyo dẫn đến các cuộc biểu tình chống Nhật ở Trung Quốc.
4 năm sau, Tokyo phàn nàn chuyện tàu hải cảnh và khoảng 300 tàu cá Trung Quốc đi vào vùng lãnh hải Nhật Bản quanh quần đảo này.
Trong năm nay, nhà chức trách Nhật Bản cáo buộc tàu chính phủ Trung Quốc hoạt động ngay bên ngoài lãnh hải Nhật Bản trong hơn 100 ngày liên tiếp trước khi chấm dứt vào đầu tháng này.