Đại diện BHXH TP Hà Nội cho biết tính đến nay, Hà Nội có 37.557 đơn vị nợ BHXH, bảo BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN phải tính lãi là 2.084,9 tỉ đồng; tăng hơn 1.105,1 tỉ đồng so với tháng 12-2018.

Đề nghị khởi kiện gần 600 doanh nghiệp nợ BHXH

Theo thống kê, tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn TP Hà Nội có xu hướng gia tăng, với số tiền lớn, diễn ra trong thời gian dài. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm hành vi trốn, nợ đóng bảo hiểm lại đang gặp khó khăn, chưa hiệu quả.

Theo BHXH Hà Nội, nguyên nhân số tiền nợ tăng cao là do ý thức chấp hành pháp luật về lao động, BHXH, BHYT của nhiều chủ sử dụng lao động chưa nghiêm túc; nhiều đơn vị trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động; người lao động nhận thức về quyền lợi, trách nhiệm tham gia BHXH, BHYT, BHTN còn hạn chế, có tình trạng thỏa thuận với người sử dụng lao động không tham gia. Cùng với đó là số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động có chiều hướng tăng, việc xử lý nợ BHXH, BHYT đối với các doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động... chưa có quy định, hướng dẫn giải quyết của pháp luật.

Việc xử lý hành vi trốn, nợ đóng bảo hiểm đang gặp khó khăn

Trước thực tế này, "liên ngành thu nợ BHXH" gồm công an, thanh tra, cục thuế, LĐLĐ, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, BHXH TP đang đề nghị xem xét xử lý hình sự đối với doanh nghiệp cố tình trốn đóng bảo hiểm. Cơ quan BHXH cũng đề nghị LĐLĐ thành phố tiếp tục chỉ đạo Công đoàn cơ sở khởi kiện theo quy định của pháp luật đối với các doanh nghiệp nợ đóng BHXH để bảo đảm quyền lợi cho người lao động trên địa bàn.

Trong 6 tháng đầu năm 2019, liên ngành và UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện 2.119 cuộc thanh tra, kiểm tra đơn vị, với tổng số tiền nợ 397 tỉ đồng, thu hồi được 218 tỉ đồng (đạt 49,5%), xử phạt hành vi chậm đóng BHXH tại 11 đơn vị, với số tiền phạt hơn 1 tỉ đồng.

Mạnh tay xử lý, tạo tính răn đe

Mới đây, tại hội nghị trực tuyến toàn quốc công tác thu BHXH, BHYT tháng 8-2019, Trưởng Ban Thu - BHXH Việt Nam Dương Văn Hào cho biết tính đến hết tháng 7-2018, tổng số thu BHXH, BHYT, BHTN của cả nước là 200.292 tỉ đồng. Tuy nhiên, hết tháng 7-2019, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN toàn ngành là 16.875 tỉ đồng, trong đó, số tiền nợ BHXH phải tính lãi là 6.803 tỉ đồng.

Cũng trong tháng 7, BHXH các địa phương đã ban hành 710 quyết định thanh tra đột xuất đối với các đơn vị nợ BHXH, trong đó Hà Nội ban hành 120 quyết định, TP HCM 50 quyết định. Tuy nhiên, đến nay còn 28.808 đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN từ 3 đến 6 tháng; 12.121 đơn vị nợ từ 6 đến 12 tháng và 14.913 đơn vị nợ hơn 12 tháng với số tiền nợ là 2.896 tỉ đồng.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết BHXH Việt Nam đã giao kế hoạch cho từng địa phương, cho nên sẽ không có chuyện "ưu ái" địa phương này, địa phương kia, nhất là trong công tác thu, thu nợ BHXH.

Để sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu từ cơ quan thuế chuyển sang, BHXH Việt Nam cũng yêu cầu BHXH các địa phương tập trung khai thác dữ liệu từ cơ quan thuế để phục vụ phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT. Đồng thời tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành, phục vụ phát triển đối tượng và giảm nợ, trong đó tập trung thanh tra chuyên ngành đột xuất đối với các đơn vị nợ, đơn vị chưa tham gia BHXH, đơn vị tham gia BHXH chưa đủ số lao động và các đơn vị có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN; xử phạt vi phạm hành chính những đơn vị vi phạm. Đồng thời, thanh tra chuyên ngành, thanh tra đột xuất đối với các đơn vị nợ, đơn vị chưa tham gia BHXH hoặc tham gia chưa đủ số lao động; kiên quyết chuyển cơ quan điều tra xử lý đối với các đơn vị cố tình vi phạm...