Tôi có quen một anh bạn, làm giáo viên dạy tiểu học ở Liên Vị. Bữa nọ, anh mời tôi về nhà chơi. Trong bữa ăn, bạn mang ra một cái giá, có rất nhiều rau, nào là rau chuối thái mỏng, rau tía tô, rau muống chẻ nhỏ, rau thơm. Dưới lớp rau xanh non kia là những chú tôm rảo tươi, đang nhảy tanh tách. Tôi đánh bạo hỏi anh: Ông cho tôi ăn tôm sống à? Anh bạn nhoẻn cười: Đây là món tôm bò đấy!
Chuẩn bị nguyên liệu là khâu quan trọng nhất của món tôm bò Liên Vị.
Theo anh bạn, món tôm bò chỉ có ở Liên Vị, đảo Hà Nam. Sở dĩ gọi là tôm bò là bởi ban đầu, tôm được thả bơi trong chậu nước, ăn đến đâu bắt đến đấy nhưng giờ ngày càng ít người chọn kiểu ăn này. Muốn ăn tôm bò thì việc đầu tiên là phải chọn cho kì được những con tôm rảo nhỏ, cỡ như đầu đũa là ngon nhất. Tôm rảo, còn có tên gọi khác là tôm đất đồng, là loài tôm biển thuộc chi, họ tôm he. Tôm rảo cũng giống như các loại khác song thân chúng màu xanh trong, chuỳ trán hơi cong lên. Các đốt bụng 2-3 có gờ ở lưng khá rõ. Các chân bò thường có vằn nâu nhạt.
Loại tôm này có kích thước khoảng 120-130mm, trọng lượng 15-20g. Tôm rảo có thói quen đẻ trứng ở khu vực xa bờ, độ sâu trên 20m, nơi có đáy bùn, nước trong có nhiệt độ và độ muối thích hợp. Tôm rảo sinh sản liên tục, quanh năm, đặc biệt rộ vào tháng 4 tới tháng 8 và tháng 10 tới tháng 11. Để bắt được tôm rảo, ngư dân Liên Vị thường cất vó, đơm lờ, lồng... Ngày nay, nhiều hộ dân ở xã Liên Vị cũng đã nuôi tôm rảo. Giá mỗi cân tôm rảo khoảng 100.000 đồng.
Tôm bò chế biến không cầu kì, nhưng để món ăn đậm đà thì đầu tiên tôm mua về phải rửa sạch, để ráo nước, kế tiếp là chuẩn bị các loại rau sống gồm có rau chuối thái mỏng, rau muống chẻ nhỏ, rau thơm, rau diếp cá, rau lá mui (mà phải là cây lá mui được trồng ở các ô đầm nuôi thuỷ sản ở Hà Nam ăn mới ngon). Lá mui ăn kèm là một loại kháng sinh rất tốt khi ăn sống hải sản. Tôm rảo sống rất khoẻ, hay nhảy tanh tách nên việc phủ một lớp rau sống lên trên là để tránh tôm nhảy ra ngoài.
Một thành phần quan trọng nữa đó là nước chua. Quả me xanh, nhỏ nấu với nước đun sôi. Khi nước me đun sôi có màu đặc quánh, chua chua là được. Lạc rang thơm, bỏ vỏ. Ớt chỉ thái nhỏ, vài tép tỏi đập dập cho vào nước mắm. Món tôm bò còn có thêm bánh đa hoặc một bát cơm nguội khi ăn kèm.
Chưa hết, thưởng thức món tôm bò cũng phải đúng cách mới ăn. Đầu tiên ta sẽ chọn hai đến ba con tôm rảo, vặt đầu bỏ vào bát, thêm vài cộng rau sống, ít lạc rang, bánh đa bẻ nhỏ rồi thêm vào bát ít cơm nguội, kế tiếp chan nước me và nước mắm tỏi, ớt tươi. Thế là bạn đã có thể thưởng thức món ăn khoái khẩu tôm bò Liên Vị rồi đấy. Con tôm cho vào miệng còn quẫy quẫy có vị cay nồng của ớt, tỏi, vị mằn mặn của mắm nguyên chất thơm nồng.
Một chuyến du lịch Quảng Yên, có dịp thưởng thức món tôm bò sẽ khiến cho du khách một trải nghiệm khó quên, hương vị đặc sản của một vùng miền. Chắc chắn sẽ là kỷ niệm đáng nhớ nhất của mỗi người khi đặt chân lên vùng đất Quảng Yên.