Giai đoạn 2016-2020, nước ta tiếp tục hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới, khu vực với việc tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), ký kết và thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA), thực hiện lộ trình cam kết WTO, AFTA. Đặc biệt, cuối năm 2015, Việt Nam sẽ gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và đây chính là cơ hội để lao động Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế khu vực.

Cần lắm kỹ năng cho hội nhập

Theo đó, lao động trong các nước ASEAN sẽ được tự do tìm kiếm việc làm; có 8 ngành nghề lao động được tự do di chuyển thông qua các thỏa thuận công nhận tay nghề tương đương, bao gồm: kế toán, kiến trúc sư, nha sĩ, bác sĩ, kỹ sư, y tá - điều dưỡng, người thẩm định nhà đất - quan trắc viên và chuyên gia ngành du lịch. Trong bối cảnh một thị trường chung, người lao động Việt Nam nói chung cũng như người lao động trên địa bàn TP HCM nói riêng không những có nhiều cơ hội việc làm trong nước mà còn mở rộng ra các thị trường lao động trong khu vực; người lao động có cơ hội tiếp xúc, trao đổi và nâng cao kinh nghiệm, kỹ năng chuyên ngành ở các nước tiên tiến trong khu vực. Để đáp ứng với tình hình mới, đòi hỏi thị trường lao động TP HCM phải phát triển nhiều mặt, từ nguồn nhân lực có chất lượng đến hệ thống thông tin, thu thập, dự báo thị trường lao động, các chính sách hỗ trợ phát triển thị trường lao động mang tính bao quát giữa các khu vực, vùng miền; người lao động phải trang bị cho bản thân chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng nghề để có thể đáp ứng yêu cầu chung của thị trường lao động.

Để đáp ứng thị trường lao động trong quá trình hội nhập, thời gian qua, TP HCM nâng cao chất lượng, số lượng, quy mô của hoạt động thu thập thông tin về cung cầu lao động; từng bước hình thành công tác dự báo nhu cầu nhân lực; phát triển hệ thống các tổ chức dịch vụ việc làm, tăng cường hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm, đa dạng hóa các hoạt động giao dịch việc làm; kết nối cung cầu lao động; đẩy mạnh hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài (xuất khẩu lao động); tăng cường công tác an sinh xã hội cho người lao động trong khi làm việc và chuyển đổi việc làm.

Phát triển đồng bộ

Đến năm 2020, thị trường lao động phải đáp ứng mục tiêu tăng trưởng bền vững, hỗ trợ tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế và phát triển con người; qua đó tạo ra nhiều việc làm để người lao động có cơ hội lựa chọn và ổn định nghề nghiệp, nâng cao chất lượng sống. Muốn thế cần tập trung vào các giải pháp:                                                        

- Tạo lập đồng bộ các yếu tố của thị trường lao động trong nước và điều kiện hội nhập quốc tế; xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng của thị trường lao động và tổ chức cung cấp các dịch vụ công có hiệu quả. Phát huy các lợi thế so sánh và tiềm năng của lực lượng lao động, tập trung vào nhu cầu nguồn nhân lực cho phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ yêu cầu công nghệ và kỹ năng cao; bảo đảm sự tự do lựa chọn việc làm và thúc đẩy dịch chuyển lao động đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.

- Tăng cường công tác tuyên truyền các chính sách về lao động - việc làm để các ngành, các cấp, các thành phần kinh tế cùng có trách nhiệm trong việc hỗ trợ người lao động nhanh chóng gia nhập thị trường lao động. Xây dựng cơ sở dữ liệu về thông tin thị trường lao động; thu thập, cung cấp thông tin thị trường lao động, phân tích, dự báo nhân lực, thông tin thị trường lao động, gắn kết cung cầu lao động theo nhu cầu của xã hội. Quy hoạch và phát triển mạng lưới tổ chức dịch vụ việc làm, từng bước nâng cao năng lực và hiện đại hóa các hoạt động giao dịch việc làm. Đa dạng hóa các kênh giới thiệu và giải quyết việc làm, kết nối cung cầu lao động. Tiếp tục triển khai thực hiện tốt chính sách bảo hiểm thất nghiệp, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để người sử dụng lao động và người lao động hiểu và thực hiện đúng các quy định.

- Đẩy mạnh hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (xuất khẩu lao động): thông tin, tuyên truyền các chương trình tuyển chọn lao động đi làm việc tại các thị trường lao động để người lao động có nhiều thông tin tìm hiểu và lựa chọn. Gắn kết doanh nghiệp xuất khẩu lao động, đơn vị dạy nghề, dịch vụ việc làm để tuyển chọn và tạo nguồn lao động có chất lượng đáp ứng yêu cầu tuyển dụng của các thị trường, đặc biệt tạo điều kiện để lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo có cơ hội đi làm việc ở nước ngoài. Thực hiện tốt công tác vận động người lao động đi làm việc ở nước ngoài về nước đúng hạn.

- Tăng cường thực hiện chính sách an sinh xã hội cho người lao động trong khi làm việc và chuyển đổi việc làm. Theo dõi tình hình lao động trong các doanh nghiệp, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đầy đủ chính sách lao động đối với người lao động mất việc; đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ người lao động nhanh chóng tìm kiếm việc làm, ổn định cuộc sống.

Trương Lê Mỹ Ngọc
(Trưởng Phòng Việc làm  Sở LĐ-TB-XH TP HCM)