"Biển" người đổ về Hội Lim, xuyên đêm nghe hát canh

Ngày 27-2 (tức 12 tháng Giêng), Hội Lim (huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) đã chính thức khai hội, thu hút hàng ngàn du khách thập phương tới tham dự. Hội Lim là lễ hội lớn, được tổ chức vào dịp đầu Xuân mới, mang đậm bản sắc văn hóa vùng Bắc Ninh - Kinh Bắc xưa và cũng là một trong những lễ hội quan họ lớn nhất trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Theo thông lệ, ngày 13 tháng Giêng mới là ngày chính hội nhưng ngay trong ngày 12 tháng Giêng, hàng vạn du khách đã kéo đến chơi hội. Càng về đêm, du khách càng cảm nhận rõ được văn hóa Kinh Bắc một thời được giữ gìn và phát huy cho đến hiện tại, một trong số đó là văn hóa hát canh.

Hát canh từ lâu được xem là nét tinh túy nhất của dân ca quan họ Bắc Ninh. Hát canh chỉ có ở hội Xuân và chỉ được tổ chức vào ban đêm, thường từ 19 giờ tối cho đến 5 giờ sáng. Hát canh quan họ thực chất là hình thức "quan họ du ca tại gia", nghĩa là "hát chơi" quan họ trong nhà chứa. Chữ "chơi" ở đây được hiểu là "nghề chơi". Và chỉ với những người sành quan họ mới thực sự hiểu và mê đắm lối hát chay, hát mộc tinh tuý này.

Hát canh rất tốn kém, nào tiền trầu, tiền nước, tiền mời cơm, tiền thưởng cho liền anh, liền chị… Trung bình mỗi cuộc hát canh như thế, gia chủ phải bỏ ra hàng chục triệu đồng.

Hát canh quan họ thực sự là một nghi lễ. Những người tham gia canh hát vừa phải có lưng vốn vài trăm bài, biết ca đủ lối đủ câu vừa tinh tường nghề chơi, hiểu sâu sắc mọi phong tục lẫn sự cầu kỳ trong phép tắc ứng xử, giao tiếp.

Trong canh hát, các anh hai, chị hai ngoài việc thuộc bài để ứng đối còn phải có tài nói năng, giao tiếp sao cho lịch thiệp, tao nhã, tế nhị. Khi nói phải "năm thưa mười gửi". Đầu câu nói phải có tiếng "dạ", hết câu phải có tiếng "ạ".

Một số hình ảnh do Báo Người Lao Động ghi nhận tại Hội Lim đêm 12 tháng Giêng:

Hàng vạn người đổ về Hội Lim chơi hội

Các liền anh, liền chị hát giao duyên trên hồ

Hát canh ở nhiều gia đình

Huy Thanh