Trước tình hình này, Cục Hải quan Quảng Ninh đề nghị Tổng cục Hải quan xem xét hướng dẫn, có quy định cụ thể tiêu chí, tiêu chuẩn để phân biệt đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường và đá vôi dùng để sản xuất vôi công nghiệp, sản xuất xi măng. Từ đó, hướng dẫn yêu cầu DN cung cấp hồ sơ, chứng từ khi thực hiện xuất khẩu các mặt hàng nói trên. Trong điều kiện dịch bệnh diễn biến phức tạp, để giảm thiệt hại cho DN đã đăng ký tờ khai và đưa hàng đến cửa khẩu chờ xuất khẩu, Cục Hải quan Quảng Ninh đề nghị Tổng cục Hải quan trao đổi với các bộ, ngành trước mắt cho phép các DN được xuất khẩu các lô hàng tồn đọng nêu trên.
Trước đó, ngày 22-12-2020, Tổng cục Hải quan có Công văn hỏa tốc số 8019 ban hành cùng ngày, quy định mặt hàng xuất khẩu đá vôi, đá chứa canxi (trừ nhũ đá vôi, đá vôi trắng và đá hoa trắng) đáp ứng Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6072:2013 thì thuộc nhóm 25.21. Tổng cục Hải quan cho rằng thời gian qua xảy ra tình trạng nhập nhằng trong hồ sơ xuất khẩu đối với các mặt hàng này. Do đó, yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành rà soát các tờ khai xuất khẩu và hồ sơ xuất khẩu những mặt hàng này nhưng chưa phân loại để thực hiện phân loại và áp dụng mức thuế đúng quy định, thu đủ thuế và xử phạt theo quy định.
Đá vôi chưa được thông quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả
Sau khi có công văn nêu trên, các cục hải quan đồng loạt dừng tiếp nhận tờ khai, dừng hoạt động thông quan hàng hóa liên quan việc xuất khẩu đá xây dựng có nguồn gốc từ đá vôi. Hàng chục DN xuất khẩu đá rơi vào thế bị động, dẫn tới tàu hàng ùn ứ tại cảng biển, gây thiệt hại rất lớn. Các hợp đồng DN Việt Nam đã ký với các đối tác nước ngoài cũng bị tạm dừng, hủy bỏ.
"Từ năm 2012 tới nay, các DN kê khai mặt hàng theo mã 251749, đúng như Thông tư 05 của Bộ Xây dựng hướng dẫn về việc xuất khẩu mặt hàng xây dựng có nguồn gốc từ đá vôi. Nay, Tổng cục Hải quan ban hành Văn bản 8019, yêu cầu áp theo mã 252100 và phải có nguồn mỏ có giấy phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nếu theo đó thì cả nước chỉ có 3 mỏ sản xuất vôi công nghiệp (chứ không phải khai thác đá vôi), không thể cung cấp đá xuất khẩu. Như vậy, các DN "tiến thoái lưỡng nan", khai theo mã 251749 không được và mã 252100 cũng không xong" - đại diện Công ty TNHH Xuất nhập khẩu quốc tế Gimexco cho biết.
Đại diện Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Tân Á chia sẻ thêm là mặt hàng đá xây dựng có nguồn gốc từ đá vôi vẫn khai theo mã 251749 hiện đang được bán cho đối tác ở nhiều quốc gia khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ, Bangladesh… Hiện tại, do nguồn hàng ở Việt Nam bị tắc nên nhà máy của đối tác nước ngoài đang lâm vào tình trạng thiếu nguyên liệu đầu vào, chậm trễ nữa sẽ ngừng sản xuất.
Một nguồn tin từ Tổng cục Hải quan cho hay ngày 6-1, Tổng cục Hải quan đã họp bàn hướng xử lý vấn đề này nhưng chưa đưa ra giải pháp tháo gỡ bức xúc của cộng đồng DN xuất khẩu đá. Tổng cục Hải quan sẽ gửi công văn tham khảo ý kiến của Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường về vấn đề này.