Tại tọa đàm, ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết trước đây đã có tình trạng ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu, tuy nhiên lần này có điểm khác là Trung Quốc thực hiện chính sách "zero Covid" nên việc thông quan bị hạn chế rất nhiều. Trung ương đến địa phương đều vào cuộc để tháo gỡ.
Bà Đoàn Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, cho biết đến sáng 4-3, tại Lạng Sơn có 1.400 xe đang chờ xuất hàng, trong đó có 800 xe chở nông sản. Lạng Sơn đang tạm dừng tiếp nhận hoa quả tươi đến các cửa khẩu Lạng Sơn đến ngày 15-3. Dự kiến từ ngày 15-3 đến 20-4, khoảng 2.000 xe chở nông sản qua các cửa khẩu ở Lạng Sơn. Lượng xe vẫn tiếp tục tăng do nông sản đang vào chính vụ.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan nói: "Chúng ta khi giải phóng ùn tắc tại cửa khẩu thì những chuyện đó trôi đi mà không kiên trì tìm các giải pháp đối phó việc đứt gãy. Một số địa phương thông báo bà con không đưa hàng lên cửa khẩu là làm phần ngọn, không phải gốc. Cách làm kinh tế của chúng ta vẫn "mù mờ" cung và cầu, không đi vào quỹ đạo, đôi khi giống đi buôn chuyến nhiều hơn là hợp tác bài bản, kết nối cung cầu".
Xe chở nông sản xuất qua Trung Quốc tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) Ảnh: Văn Giang
Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết việc chuyển đổi sang phương thức xuất khẩu nông sản chính ngạch là vấn đề lớn và cần thời gian dài mới có thể làm được, vì mỗi phương thức có đối tượng riêng. Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, không phủ nhận trao đổi mậu dịch tiểu ngạch góp phần thúc đẩy nông nghiệp thời gian qua. Tuy nhiên, người xuất khẩu cũng gặp nhiều rủi ro khi mang hàng sang bên kia biên giới mới tính đến bán hàng. Nếu bán hàng theo hợp đồng, hạn chế rủi ro nhưng đôi khi bán tiểu ngạch thì dễ hơn. Về lâu dài, doanh nghiệp cần tổ chức chặt chẽ, bảo đảm chất lượng, uy tín mới ký hợp đồng cung ứng đều đặn, hướng tới làm ăn lớn hơn.
Ông Phan Văn Chinh thì cho rằng lập các khu trung chuyển cho khách hàng Trung Quốc xem hàng (nếu cần), sau đó giao hàng. Các điểm trung chuyển không chỉ làm thủ tục hải quan mà có thể tập trung cả tuyển chọn phân loại đóng gói theo tiêu chuẩn của bạn.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết ông đã lên lịch tuần sau chủ trì các công việc để bắt đầu chuyển từ xuất nông sản theo đường tiểu ngạch sang chính ngạch. "Tôi nghĩ mọi sự thay đổi đều khó khăn, nhưng nếu không thay đổi thì càng khó khăn hơn" - Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhìn nhận.