Ông Trần Văn Minh, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP), vừa ký thông báo Kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc-xin, thuốc phòng chống dịch COVID-19 tại Bộ Y tế (thời kỳ thanh tra từ đầu năm 2020 đến hết năm 2021). Kết luận của cơ quan thanh tra đã nêu rõ một số vụ việc có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh nâng giá cao bất thường.
Theo TTCP, hầu hết danh mục hàng hóa nhập khẩu trong các hợp đồng vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm tại các bệnh viện (Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Y Dược TP HCM, Bệnh viện Trung ương Cần Thơ, Viện Pasteur TP HCM) khi nhận hàng hóa đều không có đầy đủ các tài liệu chứng minh tính hợp lệ của hàng hóa nhập khẩu.
Kết quả thanh tra 7/13 viện, bệnh viện thuộc Bộ Y tế cho thấy sử dụng hàng dùng nghiên cứu khoa học (RUO), dùng trong phòng thí nghiệm (LUO) trong lĩnh vực y tế không đúng mục đích sử dụng hàng nhập khẩu theo hướng dẫn của Bộ Y tế (chỉ được sử dụng cho nghiên cứu, thí nghiệm, không được sử dụng trong lĩnh vực y tế).
Sau khi cơ quan thanh tra gửi dự thảo kết luận thanh tra báo cáo Thủ tướng, Bộ Y tế có văn bản khẳng định trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19, sinh phẩm RUO, LUO được sử dụng chẩn đoán virus SARS-CoV-2 theo khuyến cáo, tiêu chí của WHO và US.CDC (sử dụng trong lĩnh vực y tế), đảm bảo chất lượng xét nghiệm.
Theo TTCP, Bộ Y tế chịu trách nhiệm trong khẳng định về chuyên môn nhưng đã không kịp thời điều chỉnh quy định, hướng dẫn cụ thể việc quản lý cấp phép nhập khẩu hàng RUO, LUO. Điều đó khiến việc thực hiện của đơn vị sử dụng và doanh nghiệp nhập khẩu hàng RUO, LUO không đúng với các văn bản Bộ Y tế đã ban hành trước đó gửi Tổng cục Hải quan và hướng dẫn doanh nghiệp về quản lý, sử dụng hàng RUO, LUO nhập khẩu.
Cơ quan thanh tra cũng phát hiện việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TP HCM trong giai đoạn 2020 - 2021 có dấu hiệu vi phạm Điều 222 Bộ luật Hình sự; trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur TPHCM mượn hàng hóa, nhập khẩu hàng RUO, LUO gồm Công ty TNHH thiết bị y tế Phương Đông, Công ty TNHH Phát triển khoa học Vitech, Công ty TNHH Roche Việt Nam, Công ty TNHH Phát triển khoa học Sự Sống.
Ngoài ra, TTCP cũng kết luận Công ty TNHH thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc trúng nhiều gói thầu của các bệnh viện thuộc Bộ Y tế với quy mô và giá trị lớn. Sau khi trúng thầu, công ty không trực tiếp mua từ đơn vị nhập khẩu hoặc đơn vị ủy quyền, mà mua qua nhiều đơn vị trung gian để cung cấp cho các bệnh viện, dẫn đến giá thiết bị y tế bị nâng cao.
Đa số đơn giá thiết bị y tế trong hợp đồng của Công ty TNHH thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc với các bệnh viện cao gấp khoảng từ 2 đến 3,1 lần đơn giá nhập khẩu sau thuế. Theo TTCP, việc này có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh COVID-19 để nâng giá bán cao bất thường và đã chuyển thông tin vụ việc sang Bộ Công an để điều tra.
Về xử lý hành chính, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo Bộ về những thiếu sót, khuyết điểm trong việc chỉ đạo, hướng dẫn, thẩm định, phê duyệt mua sắm trang thiết bị y tế, việc quản lý tiếp nhận, phân bổ, tiêm chủng, giữ lại vắc-xin, công bố giá sinh phẩm, thực hiện mua sắm và bãi bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung.
Bộ Y tế chỉ đạo về kiểm điểm và xử lý đối với tập thể, cá nhân, đơn vị thuộc Bộ có liên quan đến những hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong việc thực hiện mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc-xin…