Theo ông Phương, phía Hải quan Trung Quốc sử dụng máy soi chiếu hàng hóa. Quá trình này diễn ra chậm, cộng với khu vực bãi chứa không đủ diện tích khiến nhiều container ùn ứ. Nhiều xe hàng đã làm thủ tục xong ở phía Việt Nam nhưng chưa thể hoàn tất thủ tục ở phía Hải quan Trung Quốc để xuất hàng. Do thời tiết nắng nóng, hàng ùn ứ nên các tài xế container phải nổ máy xe liên tục để máy lạnh hoạt động, bảo quản thanh long. Một số doanh nghiệp (DN) lo ngại nếu tình trạng ùn ứ kéo dài sẽ tốn thêm chi phí.
Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu Lào Cai, để hỗ trợ cho DN xuất khẩu thanh long, lực lượng Hải quan Việt Nam đã tăng giờ làm thủ tục xuất khẩu, hướng dẫn quy trình và tạo thuận lợi tối đa để thông quan nhanh nhất. Cơ quan hải quan cũng phối hợp với các lực lượng khác điều tiết phương tiện, bảo đảm trật tự tại khu vực cửa khẩu để đẩy nhanh thời gian thông quan cho mặt hàng thanh long. Dự kiến nếu trong 2-3 ngày tới, lượng hàng từ Bình Thuận và các tỉnh phía Nam vận chuyển về Lào Cai giảm, sẽ giải phóng được số container bị ùn ứ trong những ngày qua.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhận định tình trạng hàng trăm container thanh long ùn ứ khi xuất khẩu sang Trung Quốc mới diễn ra khoảng 3-4 ngày qua, trước đó vẫn bình thường. "Nguyên nhân chính là do thanh long đã qua "thời điểm vàng" bán hàng phục vụ lễ Vu lan (rằm tháng 7 âm lịch) và đụng mùa thu hoạch thanh long của Trung Quốc nên sức mua giảm. Ngoài ra, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang cũng khiến Trung Quốc siết nhập khẩu. Dự báo tình hình sẽ được cải thiện trong vài ngày tới khi thương lái giảm lượng hàng đưa sang biên giới cũng như nhu cầu tiêu thụ tăng trở lại cho dịp Trung thu tới tại Trung Quốc" - ông Nguyên nói.
Cũng theo ông Nguyên, trong cơ cấu trái cây xuất khẩu của Việt Nam, thanh long là mặt hàng chủ lực, chiếm khoảng 50% kim ngạch xuất khẩu. Thanh long là mặt hàng được tiêu thụ nhiều nhất trong cộng đồng người châu Á, nhất là người Hoa, để phục vụ trước hết cho những ngày cúng, trưng bày, sau đó mới để ăn, nên việc sản xuất phải nhắm đến những thời điểm này. Thời gian qua, quả thanh long đã được đàm phán để xuất khẩu sang các thị trường: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc… nhưng tỉ lệ tiêu thụ so với Trung Quốc vẫn còn nhỏ.
Để giữ giá thanh long, không nên sản xuất quá nhiều vì hiện nhiều nước trên thế giới cũng tăng diện tích trồng thanh long” - ông Đặng Phúc Nguyên cảnh báo.