HÃY CỨU LẤY SÔNG RẠCH ĐÔNG NAM BỘ (*): Điểm mặt thủ phạm

Trở lại câu chuyện ở kênh ranh Long An (tiếp giáp giữa TP HCM và Long An), lão nông Nguyễn Văn Khởi (ngụ xã Phạm Văn Hai, huyện Bình Chánh, TP HCM) không ngần ngại nói thẳng các khu dân cư (KDC), khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) phía tỉnh Long An là thủ phạm chính.

Những hình ảnh khó chối cãi

Bằng chứng mà lão nông Nguyễn Văn Khởi đưa ra là, kênh T1 - nơi tiếp nhận nguồn xả thải nước sinh hoạt và các cơ sở sản xuất nằm ngoài KCN Hạnh Phúc (Long An) đổ về kênh ranh Long An - nước lúc nào cũng đen và hôi kinh khủng, nhiều lúc nước có váng dầu, tồn tại rất lâu, chỉ khi mưa lớn mới trôi được.

Dẫn chúng tôi đi tiếp đến miệng cống AH18 - đối diện là kênh Tây cũng là nơi tiếp nhận nguồn xả thải từ các KDC, KCN Đức Hòa 1- Hạnh Phúc, CCN Đức Hòa Đông (Long An) đổ về kênh ranh Long An, đưa tay chỉ dòng nước đen kịt, mùi hôi bốc lên nồng nặc, lão nông Nguyễn Văn Khởi bức xúc: "Nhìn dòng nước là biết thủ phạm rồi, đâu còn gì phải bàn cãi". Để rõ hơn, chúng tôi trực tiếp đến các KCN Đức Hòa 1- Hạnh Phúc, CCN Đức Hòa Đông. Tại đây, chúng tôi tận mắt thấy hệ thống kênh tiếp nhận nguồn nước thải công nghiệp sau xử lý của các KCN, CCN trên dòng nước không những đen kịt mà còn đặc quánh, bốc mùi hôi. Một số đoạn đầy xác hạt nhựa do các cơ sở tái chế phế liệu xả ra.

Nước kênh ranh Long An (tiếp giáp giữa TP HCM và Long An) chuyển màu và đầy váng dầu Ảnh: THU HỒNG

Trong khi đó, người dân sống gần các con suối đổ ra sông Đồng Nai tại khu vực 2 huyện Trảng Bom và Thống Nhất (tỉnh Đồng Nai) nói sông suối đang chết dần là do các cơ sở sản xuất và đặc biệt là các trang trại nuôi heo gây ra. Tại xã Hưng Lộc, xã Lộ 25 (huyện Thống Nhất), khi những cơn mưa đầu mùa xuất hiện, dòng nước đen ngòm từ hàng chục trại chăn nuôi heo cũng tràn ra, bốc mùi hôi thối ám ảnh KDC. Ở đây có suối Đá, suối Bí, nước thải chảy ra đen ngòm, từng lớp phân heo dày đặc, bốc mùi nồng nặc. Còn ở Bình Dương, dọc con sông Phú Hội có nhiều cơ sở, nhà máy xả thải thẳng ra sông. Điển hình, tại khu phố Đông Ba, phường Bình Hòa, TP Thuận An, Công ty T.P đã nối thẳng các đường ống từ khu vực sản xuất ra sông. Riêng thủ phạm đầu độc suối Chợ (thuộc phường Phú Tân, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) không ai khác là doanh nghiệp (DN) trong KCN Đại Đăng.

Nhắc đến tình trạng đầu độc khu vực cống số 6 (vốn là hồ chứa nước mưa, nước thải qua xử lý, hồ cũng làm thêm nhiệm vụ điều tiết khi có mưa lũ, do vậy nước trong hồ sẽ thông qua cống và đổ ra sông Chà Và) ở thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) thì không thể không nhắc đến sự việc DNTN Nghê Huỳnh lợi dụng sơ hở để xả nước thải chưa qua xử lý ra đầm. Ngoài DNTN Nghê Huỳnh, cũng chính tại đây, một DN khác là DNTN Đại Quang đã hoạt động chế biến cá bò không phép thời gian dài. Đây là DN từng bị đình chỉ hoạt động do vi phạm về xây dựng, tuy nhiên vẫn hoạt động công khai, bất chấp đề nghị của địa phương.

Cơ quan chức năng nói gì?

Liên quan đến việc ô nhiễm tại cống số 6, Phó Chủ tịch UBND tỉnh BR-VT Nguyễn Công Vinh đã yêu cầu phải kiểm soát chặt chẽ việc vận hành cống số 6 bảo đảm an toàn, không để nước trong đầm chảy ra khu vực sông Chà Và khi chưa xử lý xong vấn đề môi trường tại khu vực này. Đặc biệt, UBND tỉnh BR-VT giao công an tỉnh chỉ đạo lực lượng cảnh sát môi trường tiếp tục tăng cường công tác trinh sát, giám sát đối với hoạt động xả thải của các cơ sở tại khu chế biến hải sản cũng như xử nghiêm các cơ sở vi phạm.

Liên quan đến việc đầu độc suối Chợ, trước đó, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT)tỉnh Bình Dương đã lấy mẫu xét nghiệm, kết quả cho thấy suối Chợ có hàm lượng chất hoạt động bề mặt vượt quy chuẩn 8,23 lần, hàm lượng chất hữu cơ vượt quy chuẩn 1,1 lần. Đáng nói, ngày 9-4-2020, đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra đột xuất Nhà máy LIX (KCN Đại Đăng) của Công ty CP Bột giặt LIX thì phát hiện có nhiều thùng chứa nguyên liệu sản xuất, trong đó có nguyên liệu là chất hoạt động bề mặt và một số thùng nắp đậy không kín; một số hố ga thoát nước mưa tại công ty này cũng có chứa nước lẫn nguyên liệu sản xuất. Từ các kết quả trên, Sở TN-MT tỉnh Bình Dương đã xác định Nhà máy LIX Bình Dương của Công ty CP Bột giặt LIX là một trong thủ phạm gây ô nhiễm môi trường tại khu vực suối Chợ và kênh thoát nước KCN Đại Đăng. Qua đó, đã xử phạt công ty này số tiền lên đến 1,2 tỉ đồng.

Đánh giá chất lượng nguồn nước hệ thống kênh thủy lợi ở kênh ranh Long An, ông Nguyễn Văn Đam - Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác dịch vụ thủy lợi TP HCM - cho biết chất lượng nước kênh ranh Long An ô nhiễm trầm trọng chủ yếu do bị các nguồn thải chưa qua xử lý từ tỉnh Long An đổ về thông qua các tuyến kênh T1, kênh Tây, 2 cống thoát nước mưa đường TL824. "Để bảo vệ nguồn nước các kênh thủy lợi, trong đó có kênh ranh Long An thì nhất thiết các tỉnh, thành cần tăng cường xử lý nghiêm các hành vi xả thải gây ô nhiễm kênh rạch. Ngoài ra, kiến nghị tăng cường mức phạt, chế tài bổ sung đối với hành vi xả thải như cắt điện, nước DN gây ô nhiễm, kiểm tra đột xuất không cần thông báo trước" - ông Nguyễn Văn Đam đề xuất. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 10-6