TP HCM: Đãi ngộ đặc biệt để thu hút tài năng đặc biệt

Sở Nội vụ TP HCM vừa có tờ trình gửi Chủ tịch UBND TP về xây dựng Đề án chính sách thu hút người có tài năng đặc biệt đối với lĩnh vực TP có nhu cầu giai đoạn 2018 - 2022. Đây là tờ trình lần 5 của Sở Nội vụ liên quan đến đề án này. Trong tờ trình, Sở Nội vụ đề xuất bỏ đối tượng thu hút là người nước ngoài. Đối tượng tham gia đề án chỉ bao gồm công dân Việt Nam và người Việt Nam ở nước ngoài.

Tăng chế độ, phúc lợi

Theo Giám đốc Sở Nội vụ Trương Văn Lắm, đây mới là giai đoạn thực hiện thí điểm, TP chưa có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng và thực thi. Do đó, việc mở rộng đối tượng là người nước ngoài sẽ phát sinh khó khăn trong công tác tiếp nhận và rà soát hồ sơ, ảnh hưởng đến tiến độ, hiệu quả thu hút người có tài năng đặc biệt. Đồng thời, đây là những đối tượng rất đặc thù nên cần giới hạn cụ thể phạm vi áp dụng nhằm giảm thiểu tình trạng dàn trải, thiếu tính khả thi khi triển khai thực hiện. Sở Nội vụ cũng lý giải trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu thực sự cần thiết và khi điều kiện thực tế cho phép, sở này sẽ đề xuất UBND TP báo cáo HĐND TP chấp thuận mở rộng đối tượng là người nước ngoài.

Các chính sách TP HCM đưa ra bảo đảm đủ sức hấp dẫn để thu hút và giữ chân người có tài năng đặc biệt Ảnh: TẤN THẠNH

Cũng trong tờ trình lần này, Sở Nội vụ đề xuất bỏ nhóm đối tượng "đã có sẵn sản phẩm trí tuệ, công trình nghiên cứu được TP chấp nhận lựa chọn để sử dụng khai thác phù hợp với định hướng và yêu cầu của danh mục đặt hàng". Lý do loại bỏ nhóm đối tượng này là vì với những công trình nghiên cứu và sản phẩm trí tuệ có sẵn khi chuyển giao công nghệ phải thực hiện đúng quy định pháp luật (phải tổ chức đấu thầu có kiểm tra, giám sát, không áp dụng hình thức mua chỉ định). Thời gian thực hiện các thủ tục quy trình này thường kéo dài, thủ tục phức tạp, qua nhiều cấp, nhiều cơ quan thẩm định, phê duyệt sẽ làm ảnh hưởng đến tinh thần của người sở hữu sản phẩm trí tuệ, tác động bất lợi đến chính sách thu hút.

Ngoài ra, Sở Nội vụ cũng điều chỉnh nhiều chính sách theo hướng tăng ưu đãi bởi tài năng đặc biệt là những đối tượng có số lượng rất hiếm và có nhiều đặc thù. Việc thu hút các đối tượng này không chỉ giải quyết nhu cầu nhân sự nhất thời cho các cơ quan, đơn vị mà còn để đào tạo, bồi dưỡng, phát huy năng lực nhân tài nhằm hình thành và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. "Vì vậy, chính sách đãi ngộ cho các đối tượng tài năng đặc biệt về hình thức và thành phần cũng cần được tính toán hợp lý, tính khả thi cao" - Sở Nội vụ nêu quan điểm. Do đó, người có tài năng đặc biệt được hưởng chính sách tương tự đối tượng chuyên gia, nhà khoa học mà TP thu hút như đãi ngộ về thu nhập, chính sách về nhà ở... Đặc biệt, mức hỗ trợ cụ thể có cao hơn so với chuyên gia, nhà khoa học. Hỗ trợ sinh hoạt phí hằng tháng từ 20 đến 50 triệu đồng/tháng; tỉ lệ tiền thưởng 1% không khống chế mức trần hoặc tối đa 1 tỉ đồng; hỗ trợ tiền thuê nhà tối đa 10 triệu đồng/người/tháng... bảo đảm đủ sức hấp dẫn để thu hút và giữ chân người có tài năng đặc biệt.

Minh bạch để tránh lạm dụng

Với lần điều chỉnh này, nhiều chuyên gia ủng hộ tinh thần quyết tâm bứt phá, không chấp nhận lối mòn của TP. Chuyên gia cải cách hành chính Diệp Văn Sơn, nguyên Phó Vụ trưởng Cơ quan Thường trực phía Nam Bộ Nội vụ, nhìn nhận việc tăng chế độ, phúc lợi sẽ thu hút nhiều đối tượng hơn. Nhưng để đề án thật sự thu được kết quả thì cần tạo môi trường làm việc, điều kiện vật chất phù hợp để thu hút được rồi người tài không dứt áo ra đi.

GS-TS Chu Phạm Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật TP, đề nghị việc tuyển chọn không nên quá khắt khe. Cần có cách để thẩm định năng lực mềm dẻo chứ không răm rắp như quy chế tuyển chọn công chức. Chẳng hạn, với lực lượng nghiên cứu khoa học, cần xem xét những gì họ thể hiện sau bằng cấp, mối liên hệ với đời sống thực tế.

Trong khi đó, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP, nhìn nhận đề án có những chính sách hấp dẫn nhưng theo ông, việc giữ chân nhân tài quan trọng hơn nhiều. Thu nhập chưa phải yếu tố quyết định giữ chân người tài mà cần đặt họ vào đúng vị trí, môi trường hấp dẫn để phát huy tối đa sự sáng tạo. Luật sư Hậu cũng lưu ý đề án cần được triển khai bài bản để tìm được nhân tài thật sự, bảo đảm công bằng, khách quan. Do đó, cần đặt ra chế tài nghiêm khắc đối với các hiện tượng lạm dụng đề án để trục lợi.

Đề cập việc đề án lần này bỏ đối tượng thu hút là người nước ngoài, ông Sơn cho rằng như vậy là hợp lý. Theo ông, Việt Nam không thiếu người có tài năng đặc biệt, vấn đề là mình chưa phát hiện, thu hút hiệu quả. "Mở rộng đối tượng người nước ngoài như thế vừa dàn trải vừa khó thu hút, lãng phí sức lực và nguồn lực" - ông Sơn nêu quan điểm.

Ở góc độ khác, Trưởng Ban Văn hóa Xã hội HĐND TP Thi Thị Tuyết Nhung phân tích nếu mở rộng đối tượng người nước ngoài thì việc thẩm định năng lực của họ sẽ như thế nào, ai đủ khả năng thẩm định. Đó là chưa kể về mặt thủ tục, quản lý cũng không đơn giản. Từ đó, bà Nhung đánh giá: "Tôi ủng hộ việc bỏ đối tượng thu hút là người nước ngoài. Không chỉ thu hút mà chúng ta còn phải nuôi dưỡng người có tài năng đặc biệt để họ gắn bó lâu dài với TP". Bà Nhung thông tin đề án này sẽ được HĐND TP xem xét thông qua vào kỳ họp cuối năm, dự kiến diễn ra từ ngày 4 đến 8-12.