Có tiền không xài, sẽ chuyển nơi khác!

Tại phiên họp trực tuyến với các địa phương vào ngày 16-7 về giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị từng địa phương phát động phong trào thi đua yêu nước về giải ngân vốn đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư FDI; học tập, trao đổi kinh nghiệm, quyết tâm khắc phục những tồn tại, khuyết điểm để làm tốt hơn việc giải ngân vốn đầu tư công và đầu tư xã hội.

Khơi thông điểm nghẽn

Để triển khai các nhiệm vụ Thủ tướng nêu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đề nghị các bộ, ngành, địa phương hoàn thành kế hoạch giao vốn chi tiết cho các dự án, thực hiện nhiều giải pháp để khơi thông điểm nghẽn giải ngân vốn đầu tư công năm 2020.

Bộ KH-ĐT nhấn mạnh vào các vướng mắc cần phải ưu tiên giải quyết, gồm: đền bù, giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thi công.

Dự án Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc đang hụt vốn giải ngân so kế hoạch đề ra ở Quảng Ngãi. Ảnh: TỬ TRỰC

Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết sẽ xem xét kế hoạch giải ngân và cam kết của chủ đầu tư đối với tiến độ giải ngân của từng dự án. Trường hợp giải ngân không đạt tiến độ sẽ điều chuyển vốn cho dự án có tiến độ giải ngân tốt, đồng thời xem xét điều chuyển chủ đầu tư dự án theo thẩm quyền.

Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu là một trong những giải pháp quan trọng được Bộ KH-ĐT nhấn mạnh để giải quyết tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công. Bên cạnh đó là lưu ý việc phân công lãnh đạo chịu trách nhiệm lập kế hoạch giải ngân của từng dự án, theo dõi tiến độ thực hiện để đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn. Đồng thời, chịu trách nhiệm về kết quả giải ngân của từng dự án và kết quả giải ngân sẽ là một trong những căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành công việc.

Đại diện Bộ Tài chính cho biết đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ KH-ĐT tổng hợp phương án phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2020 về danh mục, mức vốn bố trí cho từng dự án để báo cáo Chính phủ kiểm soát việc giải ngân theo dự án.

Qua rà soát các vướng mắc, Bộ Tài chính đã sửa đổi cơ chế kiểm soát thanh toán vốn đầu tư theo hướng cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian kiểm soát thanh toán để thúc đẩy tiến độ giải ngân cho các dự án.

Đối với nguồn vốn vay nước ngoài cũng đang ì ạch trong việc giải ngân (tính đến hết ngày 24-6, các bộ, ngành, địa phương mới giải ngân được 7.427 tỉ đồng, đạt 13,1% so dự toán được giao), ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính), kiến nghị tập trung vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân tốt, các dự án ưu tiên cần sớm hoàn thành để đưa vào sử dụng. Trường hợp không đủ khả năng giải ngân, đề nghị hủy, chuyển dự toán cho dự án khác có tính sẵn sàng hơn.

Không để bị cắt giảm vốn

Tại tỉnh Quảng Ngãi, tổng vốn đầu tư công từ ngân sách nhà nước do tỉnh quản lý năm 2020 là hơn 5.876 tỉ đồng. Đến cuối tháng 4, Quảng Ngãi đã hoàn thành kế hoạch cho các đơn vị triển khai thực hiện là hơn 5.319 tỉ đồng. Tổng giá trị giải ngân hơn 699 tỉ đồng, đạt 13,1% kế hoạch. Một số nguồn vốn giải ngân thấp, chưa đạt kế hoạch, như vốn ODA; vốn chương trình mục tiêu tiến độ giải ngân chỉ đạt dưới 10%, có dự án chỉ đạt 5%.

Dự án đường Trì Bình - cảng Dung Quất là một trong những dự án tiến độ giải ngân rất chậm ở Quảng Ngãi. Đây là công trình trọng điểm nhằm hoàn thiện cơ sở hạ tầng, kết nối phục vụ quá trình đầu tư, xây dựng và phát triển Khu Kinh tế Dung Quất. Dự án khởi công từ tháng 5-2015, theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào cuối năm 2018 nhưng đến hiện tại khối lượng thi công chỉ đạt 85%.

Bên cạnh dự án giải ngân chậm, ở Quảng Ngãi còn một số dự án rơi cảnh thiếu hụt nguồn vốn giải ngân cho các nhà thầu. Điển hình như dự án Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc. Kế hoạch vốn bố trí cho dự án này là 540 tỉ đồng, riêng năm 2020 là 150 tỉ đồng nhưng hiện mới bố trí được 50 tỉ đồng.

Bà Trần Thị Mỹ Ái, Giám đốc Sở KH-ĐT tỉnh Quảng Ngãi, cho biết đang yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương, chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, dự án để giải ngân vốn theo tiến độ, nhất là vốn được kéo dài thời gian thực hiện sang năm 2020. Đối với vốn ngân sách trung ương, đến ngày 30-9 các đơn vị chủ đầu tư, địa phương phải bảo đảm giải ngân đạt tối thiểu 60% kế hoạch, không để bị cắt giảm vốn do giải ngân chậm tiến độ.

Thủ tục qua nhiều khâu, nhiều bước

Nói về việc giải ngân vốn đầu tư công, ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết có một số tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện các dự án đầu tư công ở địa phương này. Trong đó, quy trình, thủ tục đầu tư phải qua nhiều khâu, nhiều bước, lấy ý kiến của nhiều cơ quan, đơn vị làm kéo dài thời gian hoàn thành thủ tục đầu tư.

Đối với công trình có quy mô đầu tư lớn thì các sở, ngành và các ban quản lý dự án không lường hết những vấn đề phát sinh trong quá trình lập dự án nên phải điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp thực tế. Bên cạnh đó, các đơn vị quản lý dự án còn chưa chủ động phối hợp các sở, ngành, địa phương để xử lý hồ sơ, dẫn đến việc hoàn thành hồ sơ thủ tục còn chậm, nhất là công tác giải phóng mặt bằng; năng lực của một số đơn vị tư vấn thiết kế và nhà thầu thi công vẫn còn hạn chế.

Ông Thơ cho biết vướng mắc nữa là trong năm 2020, việc lập dự toán xây dựng công trình các dự án phải thực hiện theo các Thông tư số 10, 11, 15, 16-2019/TT-BXD, của Bộ Xây dựng. Trong đó, các dự án chưa lựa chọn nhà thầu phải thực hiện điều chỉnh định mức xây dựng theo Thông tư số 10-2019/TT-BXD.

Theo đó, đối với dự án đã phát hành hồ sơ mời thầu trước ngày thông tư này có hiệu lực thì chủ đầu tư, ban quản lý dự án phải hướng dẫn nhà thầu tách riêng phần giá dự thầu tăng thêm hoặc giảm đi do áp dụng Thông tư số 10-2019/TT-BXD trong giá dự thầu khi tham gia đấu thầu. Đồng thời trình thẩm định, phê duyệt dự toán điều chỉnh, bổ sung làm cơ sở cho việc thẩm định, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định hoặc chủ đầu tư, ban quản lý dự án trình thẩm định, phê duyệt dự toán điều chỉnh, bổ sung và thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu theo quy định.

Theo UBND TP Đà Nẵng, việc áp dụng, triển khai theo Thông tư số 10-2019/TT-BXD đã làm cho rất nhiều công trình mới phải kéo dài thời gian triển khai thực hiện, ảnh hưởng đến tiến độ khởi công và công tác giải ngân kế hoạch vốn đã được giao.