Luật HTX năm 2012 hiện hành gồm 9 chương, 64 điều. Ở dự thảo Luật HTX (sửa đổi) sẽ có 12 chương, 117 điều. Tuy nhiên, vấn đề không phải ở chỗ số lượng chương, điều nhiều hay ít hơn mà là ở chỗ dự thảo đã bám sát hơn vào 5 nhóm chính sách trong Đề nghị xây dựng Luật HTX (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua.
Năm nhóm chính sách này, cụ thể gồm: Hoàn thiện các quy định về bản chất HTX, phát triển thành viên HTX; Mở rộng phạm vi điều chỉnh và hoàn thiện các quy định về loại hình tổ chức kinh tế hợp tác, tổ chức đại diện; Mở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho HTX phát triển; Hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác quản trị, điều hành HTX; Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế tập thể.
Còn nhớ mới đây, sáng 12-9, Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ VII với chủ đề "Người nông dân chuyên nghiệp" đã được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì. Tại diễn đàn, ngoài việc nhấn mạnh phải có khoa học - công nghệ cao, phải cơ giới hóa, tự động hóa, công nghệ số… để hạ giá thành đầu vào của sản xuất nông nghiệp thì ông Lê Văn Nghị, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, đã nhấn mạnh để nông dân sản xuất, kinh doanh chuyên nghiệp thì phải liên kết, hợp tác nhiều nông dân với nhau. Nếu nhỏ lẻ, manh mún thì chắc chắn không hiệu quả. Quy mô đủ lớn mới đứng vững và có tiếng nói trên thị trường, đồng thời có thể quyết định cung cầu và giá cả của thị trường.
Ở góc nhìn của một doanh nhân, ông Ngô Tiến Dũng, Phó Giám đốc Công ty CP Chuỗi thực phẩm Tập đoàn TH, cho biết có một thực tế là nhiều nông dân đang loay hoay không biết sản xuất cái gì để bán cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng rất muốn xây dựng vùng nguyên liệu bảo đảm chất lượng và minh bạch nhưng họ không thể kết nối với từng nông dân riêng lẻ mà chỉ thông qua các HTX. Tuy nhiên, có thực tế là nhiều nông dân e ngại và thiếu niềm tin khi tham gia các HTX. Vấn đề cốt lõi là làm sao xây dựng được HTX kiểu mới và khi nông dân tham gia HTX thì họ được cái gì?
Những ý kiến này sẽ là thông tin quý giá cho các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi cho ý kiến về dự án Luật HTX (sửa đổi).
Quốc tế có Liên minh HTX, khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng có tổ chức này. Ở nước ta, khái niệm HTX đã đi sâu vào tiềm thức của nông dân.
Xây dựng cho được HTX kiểu mới là vấn đề rất cần nhưng cần hơn là ở chính nội hàm của cái gọi là mô hình HTX. Thời thế đã khác, không như những năm đất nước còn ở trong cơ chế kế hoạch hóa. Cho nên, mô hình HTX cũng phải đổi mới về chất lượng. Vì kể cả khi xây dựng được HTX kiểu mới thì nông dân cần biết họ tham gia vào đó thì được lợi gì? Cụ thể ở đây là sản xuất và tiêu thụ sản phẩm có gì thuận lợi hơn không, lợi nhuận có cao hơn không?
Chỉ khi có lợi ích thực sự thì nông dân mới đủ niềm tin để tham gia vào các HTX.