Câu chuyện về những loài chim trời

Trong xã hội ngày nay, từ thành thị đến thôn quê đều có nguồn thực phẩm dồi dào từ nuôi trồng. Thế nhưng, không ít người vẫn nhắm vào những cánh chim trời để làm nguồn thu nhập cho gia đình, từ săn bắt, bẫy cho đến kinh doanh thu mua, bày bán sạp...  Có người mua thì ắt phải có người bán, mà có người bán thì phải có kẻ bẫy bắt. 

May mắn là vẫn còn có những con người có tấm lòng yêu muôn loài, trong đó có loài chim. Anh Trịnh Minh Nhựt (ngụ quận 12, TP HCM) là một con người như thế.

Ảnh một số loài chim anh Nhựt chụp để thỏa mãn sở thích

Chúng tôi đến tìm gặp anh Trịnh Minh Nhựt (ngụ quận 12, TP HCM), người nổi tiếng trong giới chụp ảnh vì...cứu chim, trong những ngày cuối năm. Tất bật với công việc nhưng anh sẵn sàng dành thời gian để nói chuyện về  những chuyến đi săn ảnh cũng như cứu những chú chim trời gặp nạn. 

“Tôi trở thành người cứu hộ cho chim bắt nguồn từ sở thích chụp ảnh chim trời. Tôi thường xuyên rong ruổi từ tuộng đồng, rừng, biển để chụp lại những khoảnh khắc đẹp đầy tình yêu thương của đời sống các loài chim. Từ những chuyến đi, tôi dần không nỡ, không thể ngó lơ mỗi khi thấy chim gặp nạn, tổ của chúng có vấn đề nên ra tay cứu chúng. Công việc cứu hộ chim trời giúp tôi thoả lòng đam mê, bên cạnh đó là để chia sẻ, gửi thông điệp đến với mọi người, để họ thấy vẻ đẹp quanh ta rất cần được giữ gìn”- anh Nhựt chia sẻ. 

Đã hơn 20 năm gắn bó với đời sống của các loài chim, anh Nhựt không nhớ hết đã chứng kiến và cứu lấy bao nhiêu cánh chim để chúng được trở về với bầu trời xanh tự do. Đặc biệt, theo thời gian, công việc này giúp anh hiểu về các loài chim và đọc được ngôn ngữ của chúng. Anh nhận xét chim có nhiều đặc tính đáng quý rất giống con người. Có loài chim chung thủy trọn đời. Khi một trong 2 con chết đi nó sẽ ở vậy cho tới khi chết hoặc cá biệt một vài loài tìm cách chết theo... Anh cho biết mỗi loài chim, ngoài tiếng hót ra, chúng còn có nhiều tiếng kêu sử dụng cho mỗi hoàn cảnh. Chỉ cần nghe tiếng kêu của chú chim đứng gần đó là anh biết chúng loài nào, đang gọi bạn tình hay đang có tổ nuôi con.

Một chú chim săn mồi

Anh kể nhiều lần chứng kiến quá trình nuôi con của chim, không ít lần anh rơi nước mắt. Đó là từ lúc chim bố mẹ, chọn được vị trí an toàn nhất, đưa những cọng cỏ đầu tiên bện chặt làm tổ "xây nhà", rồi thời kì "yêu" nhau đến lúc thay nhau ấp trứng, tìm thức ăn mớm cho con. Một số loài sẵn sàng chấp nhận nguy hiểm bảo vệ tổ, bảo vệ con. Như chích bụng vàng là loài chim thông minh. Biết được mình yếu thế nên khi đẻ và nuôi con trưởng thành, nó học và phát ra được tiếng kêu của mèo để dọa chuột và rắn không dám đến phá tổ. Đặc biệt, chúng còn biết đi tìm da rắn đã lột xác quấn quanh tổ để làm các sinh vật khác sợ không dám tấn công, làm tổn thương chim con. Anh nói chân thành: "Khi chúng ta càng theo, càng quan sát thì lại càng hiểu, càng trân trọng cuộc sống của muôn loài".

 Có lần từ TP HCM về quê vợ ở Buôn Ma Thuột, sau khi thăm hỏi gia đình, anh xuống phía sau nhà, nơi có cây cối tự nhiên, thì bỗng nghe có tiếng kêu của loài chim chích bông đang trong thời kỳ nuôi con đậu phía sau hàng rào. Tiếp tục đến gần hơn, anh thấy chú chích bông này miệng ngậm con cào cào đứng nhảy không bình thường, anh biết ngay là tổ chúng vừa có vấn đề. Anh liền đi vòng qua đất nhà bên cạnh xem sao. Đến ngay vị trí là đám lau sậy cao ngang đầu, vạch tìm xem điều gì với cái tổ... Hóa ra là 4 chú chim non cùng chiếc tổ tuột khỏi vị trí treo rơi xuống đất. Có lẽ do cơn mưa lớn hôm trước làm cho chiếc tổ nặng hơn cộng với những lá sậy khô tổ treo vào càng ngày càng yếu. Hai chú chim lớn hơn đã bò ra ngoài đất đang giãy giụa bởi lũ kiến tấn công. Sau khi gỡ hết bọn kiến và treo lại chiếc tổ chắc chắn, về lại bên nhà theo dõi thì lát sau bố mẹ chích bông đã lần lượt mang những chú sâu non, cào cào nuôi 4 cái miệng háu ăn đang chờ...Đúng là gặp duyên! 

Cần chung tay bảo vệ môi trường cũng như thiên nhiên, động vật

Theo anh Nhựt, trong tự nhiên, số tổ chim nuôi thành công đến lúc chuyền cành mẹ dắt đi chỉ đạt 40%. Lý do thứ nhất tác động bởi các loài thú săn mồi như rắn, chuột, sóc, chim săn mồi lớn hơn. Thứ hai, yếu tố thời tiết mưa dông làm kết cấu tổ không giữ nổi. Thứ ba, là con người vô tình chặt hạ cây cắt cỏ phát hoang khi chim đang làm tổ nuôi con hoặc cố ý bắt tổ chim lấy chim con. Vậy là yếu tố con người vẫn được đánh giá là rủi ro thấp nhất, chính vì điều này các loài chim đã tiến hóa truyền nhau luôn chọn những nơi có con người thường xuyên đi qua để làm tổ, như các lối mòn trong rừng hoặc đường có xe chạy để kẻ thù không dám săn mồi ở những nơi có con người qua lại. 

Anh Nhựt còn cho biết tất cả các yếu tố tác động đến tổ chim đều không qua mắt được các chim bố mẹ, chúng ghi nhận và có cách đối phó cho mùa chim sau cũng như truyền lại trong chuỗi tiến hóa. “Vì vậy, chúng ta hãy làm thêm nhiều điều gì đó để trong cái nhìn của các loài chim, con người là một người bạn tin tưởng gần gũi và con em chúng ta còn thấy được những chú chim đẹp tiếng hót hay không phải là hình ảnh trên mạng”- anh Nhựt nói.

Anh Nhựt cũng cho rằng cần có những quy định, biện pháp răn đe đối với các hình thức gián tiếp cũng như trực tiếp gây tổn hại đến đời sống của động vật hoang dã nói chung trong đó có loài chim nói riêng.

“Ý thức của con người bắt nguồn từ trí thức, ngành giáo dục nên xem xét đưa vào dạy các em từ nhỏ thế nào là tôn trọng và giữ gìn môi trường thiên nhiên trong đó có đời sống của muôn loài”- anh Nhựt mong mỏi.