Muối nhập “giết” diêm dân

Việc Công ty TNHH một thành viên Hóa chất cơ bản Miền Nam nhập khẩu muối về sử dụng trong công nghiệp rồi tung ra thị trường bán hơn 23.000 tấn như “giọt nước làm tràn ly” sự chịu đựng của diêm dân bấy lâu nay khi giá muối bấp bênh, đời sống vô cùng khó khăn.

Đời sống của hơn 70.000 diêm dân trên cả nước luôn lên xuống theo giá muối nhưng Bộ Công Thương và Bộ NN - PTNT luôn khẳng định nhập khẩu muối không ảnh hưởng tới giá muối trong nước. Tuy nhiên, thực tế đã phản bác lại điều này khi trong năm nay, giá muối có lúc xuống chỉ còn 300 đồng/kg, lúc cao nhất cũng chưa tới 1.000 đồng/kg.

Theo ông An Văn Khanh, Phó Cục trưởng Cục Chế biến Thương mại Nông Lâm sản và Nghề muối (Bộ NN-PTNT), sản lượng muối cả năm 2011 chỉ bằng 67% so với năm 2010 nhưng hiện tại, lượng muối tồn trong diêm dân lên tới hơn 216.000 tấn.

Trong khi đó, Cục Điều tra Chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) vừa phát hiện Công ty TNHH một thành viên Hóa chất cơ bản Miền Nam (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam) được nhập 200.000 tấn muối với thuế ưu đãi để phục vụ sản xuất công nghiệp nhưng lại bán 23.000 tấn ra thị trường để làm muối ăn. 

Ngày 21-10, bên lề hội nghị đánh giá tình hình sản xuất, tiêu thụ muối niên vụ 2011, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hồ Xuân Hùng cho biết bình quân mỗi năm, Việt Nam nhập khẩu từ 120.000-150.000 tấn muối, chiếm khoảng 10% sản lượng muối trong nước. “Việc phát hiện hơn 23.000 tấn muối công nghiệp bị “phù phép” thành muối ăn chỉ là phần nổi của tảng băng chìm” - ông Hùng nói.

Trong hội nghị, ông Bùi Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Ninh Thuận, bức xúc: “Sản xuất muối công nghiệp thu lãi cao nhưng giá thành đầu tư cho công nghệ đắt nên diêm dân không có khả năng đầu tư. Trong khi đó, muối ăn sản xuất  không bán được, lượng  tồn kho lớn, giá thành rẻ. Tình trạng cho nhập khẩu muối mà không kiểm soát đã ảnh hưởng rất lớn tới giá muối và đời sống diêm dân”.

Vấn đề đặt ra là việc nhập khẩu muối từ lâu  nay chỉ dựa trên sự thỏa thuận giữa 2 bộ Công Thương và NN-PTNT. Theo đó, Bộ Công Thương căn cứ vào nhu cầu nhập khẩu muối của các  doanh nghiệp (DN) chế biến công nghiệp để cấp hạn ngạch, Bộ NN-PTNT chịu trách nhiệm ban hành tiêu chí chất lượng muối nhập khẩu để Tổng cục Hải quan kiểm tra. Từ quy trình này cho thấy khâu hậu kiểm các DN sử dụng đúng mục đích muối nhập khẩu về hay không do cơ quan nào chịu trách nhiệm đã bị bỏ ngỏ.

Ông Hồ Xuân Hùng khẳng định việc DN xin nhập khẩu muối về phục vụ sản xuất công nghiệp mà bán ra thị trường là hoàn toàn sai. “Phải xử lý nghiêm DN này và có thể không cấp hạn ngạch thuế quan nhập khẩu muối vào năm sau” – ông Hùng nói. 

Ông Hùng cho biết tới đây, Bộ NN-PTNT sẽ cùng Bộ Công Thương kiểm tra lại khả năng cung ứng muối và nhu cầu muối chất lượng cao của DN phục vụ sản xuất.