Lần đầu có nữ ứng viên Chủ tịch QH: Đừng xem quá đặc biệt

ĐBQH Dương Trung Quốc trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội - Ảnh: Văn Duẩn

Sáng ngày 30-3, bên hành lang Quốc hội (QH), đại biểu (ĐB) Dương Trung Quốc (Đồng Nai) đã trao đổi với báo chí về công tác kiện toàn nhân sự cấp cao của Nhà nước tại kỳ họp thứ 11 của QH khoá XIII.

- Phóng viên: Thưa ông, sau khi miễn nhiệm Chủ tịch QH, quy trình bầu chọn nhân sự lãnh đạo cao cấp của Nhà nước sẽ diễn ra như thế nào?

+ Ông Dương Trung Quốc: Việc bầu như mọi quy trình khác, bảo đảm sự giám sát của QH trong việc đánh giá các nhân sự tương xứng với những chức năng được Hiến pháp quy định cũng như những chuẩn mực tiêu chuẩn.

Hơn nữa, tôi cũng nghĩ trong chừng mực nào đó, những người từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hi sinh. Vì thế thủ tục như đã thông báo có động tác từ nhiệm - tức rời chức vụ để có cơ sở bầu những người mới.

Lần này các vị lãnh đạo cấp cao được bầu sẽ phải tuyên thệ trước QH. Tôi cho đây là những điều cần thiết để tạo ra được yếu tố khiến cho người được nhận nhiệm vụ mới không những chỉ nhận được vinh dự mà còn ý thức được trách nhiệm của mình.

- Đại biểu QH sẽ thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình như thế nào trong việc bầu các chức danh lãnh đạo Nhà nước?

+ Trước hết phải thực hiện đúng luật và không coi đây là vấn đề hình thức. Chúng ta hoàn toàn có quyền giám sát tính chân thật, tính chính xác của những dữ liệu liên quan đến nhân vật ấy và căn cứ vào tiêu chuẩn, kể cả sự tín nhiệm mà chúng ta cảm nhận được trong xã hội, trong quá trình những vị đó hoạt động ở những cương vị khác nhau. Tuy nhiên, lần này có thể nói là lần đầu tiên rất nhiều gương mặt mới được đặt vào vị trí lãnh đạo mới. Tôi cho rằng đây cũng là điều để làm cho mọi người hy vọng.

Chúng ta đã trải qua công tác tổng kết, kể cả trách nhiệm cá nhân lẫn bộ máy tổ chức trong bộ máy Nhà nước. Tôi nghĩ rằng để lại nhiều bài học, nhiều di sản, kể cả tích cực lẫn không tích cực, đòi hỏi người kế nhiệm phải gách vác. Và đây cũng là cơ hội để những người kế nhiệm thể hiện năng lực của mình.

- Trong báo cáo nhiệm kỳ của QH, các đại biểu góp ý nhiều về những hạn chế, tồn tại. Vậy nhân sự được bầu trong nhiệm kỳ mới đã có chuẩn bị như thế nào để tiếp thu bài học này?

+ Có 2 yếu tố, đó là cơ chế và con người, mà cơ chế nào thì cũng phải thông qua con người để thực hiện. Một trong những nguyên nhân căn bản của những tồn tại, hạn chế là tính trách nhiệm cá nhân chưa được thể hiện rõ, kể cả trong cơ chế và con người.

Mong nhiệm kỳ tới chúng ta sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý, trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt cương vị cao cấp cũng phải thể hiện trách nhiệm cá nhân. Trách nhiệm ấy thể hiện anh thực hiện hết quyền năng của mình đã được luật quy định.

Ví dụ yêu cầu cách chức người không xứng đáng. Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý. Bản thân các vị quan chức cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không thực thi được.

Ngay việc hiện nay một số vị từ nhiệm trước nhiệm kỳ, thể hiện văn hoá của mình, tự rời bỏ chức vụ vì trách nhiệm chung. Đó là thứ từ chức được người dân chia sẻ, tôn vinh. Từ chức không thuần tuý có nghĩa là hành vi tiêu cực. Tôi nghĩ đây chính là cơ hội làm cho nhận thức xã hội cho đến xây dựng cơ chế và quan trọng nhất là trong ý thức người gánh vác trách nhiệm cũng thay đổi theo sự phát triển.

- Về vấn đề bỏ phiếu bầu các chức danh lãnh đạo thế nào, thưa ông?

+ Bỏ phiếu là thể hiện ý chí của mỗi cá nhân đại biểu. Tôi nghĩ chắc chắn là quy trình sẽ bỏ phiếu kín, làm theo đúng thủ tục, quy trình chúng ta đã làm nhiều lần.

- Còn về tỉ lệ bầu?

+ Tỉ lệ bầu nên công khai cho mọi người biết vì điều đó sẽ nhắc nhở công việc tiếp theo của các vị trúng cử để các vị ấy hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn.

- Ông đánh giá như thế nào về việc một ứng cử viên nữ được giới thiệu vào vị trí Chủ tịch QH?

+ Tôi nghĩ đây là dấu ấn đầu tiên, còn là bước ngoặt hay không thì phải để thời gian trả lời. Có thể đây là tiền lệ tích cực, tiền lệ này rất đáng mừng. Nhưng tôi lưu ý rằng, nhìn ra thế giới thì nữ làm thủ tướng, tổng thống, thậm chí bộ trưởng bộ quốc phòng đã có từ lâu rồi. Vui mừng có yếu tố mới, nhưng đừng coi là quá đặc biệt.

- Sau khi được QH bầu, các lãnh đạo cấp cao của Nhà nước sẽ tuyên thệ trước QH. Ông kỳ vọng gì về việc này?

+ Tôi là một trong những người sớm phát biểu trước QH về việc tuyên thệ. Từ lịch sử xa xưa trong truyền thuyết các vua Hùng cũng đã có tuyên thệ. Rồi gần hơn nữa là trước khi kết thúc Đại hội Tân Trào, QH đầu tiên, Chính phủ đầu tiên cũng có lời tuyên thệ. Trên thế giới thì đã quá phổ biến, vậy thì sao ở ta không tuyên thệ. Hơn nữa, đảng viên tuyên thệ được thì sao các quan chức cấp cao không tuyên thệ được.

Và bây giờ đã đưa việc tuyên thệ vào Hiến pháp 2013 là điều rất đáng mừng. Chúng ta tin rằng, một người, phàm đã tuyên thệ thì chắc chắn ý chí thực hiện lời thề của mình sẽ cao hơn là không tuyên thệ.

Tuy nhiên chúng ta đừng nghĩ tuyên thệ là một chỉ tiêu đánh giá, mà tuyên thệ thể hiện ý chí, tinh thần, là phẩm chất, đạo đức. Điều đó tôi nghĩ dân vẫn đủ sáng suốt để nhận ra.

Có rất nhiều yếu tố để lời hứa ấy trở thành hiện thực nếu chúng ta chỉ coi đó là những chỉ tiêu phấn đấu, nhưng con người tôi nghĩ sẽ bộc lộ hết.