Đây không phải là lần đầu tiên nguy cơ nhiễm độc từ đồ chơi Trung Quốc được cảnh báo. Trước đó, đầu năm 2014, Chi cục Quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa miền Nam kết hợp với Chi cục QLTT TP HCM đã kiểm tra, rà soát các điểm kinh doanh, buôn bán đồ chơi trẻ em trên địa bàn và kết quả cho thấy trong sản phẩm bóng hơi chứa hàm lượng chất phthalate (chất có khả năng gây ung thư, ảnh hưởng trí não, thậm chí gây vô sinh) vượt quy định 400 lần. Khảo sát thị trường Hà Nội ngày 2-7, nhiều loại đồ chơi xuất xứ Trung Quốc bán công khai trên các sạp hàng. Khách hàng chỉ cần bỏ 100.000 đồng là có thể mua được một bộ đồ chơi nấu ăn, búp bê rất đẹp.
“Có nhiều cảnh báo về chất độc của đồ chơi Trung Quốc như gây dị ứng, ung thư da… nhưng chưa thấy hậu quả tức thì nên vẫn nhiều khách hàng không sợ” - chủ một cửa hàng đồ chơi ở quận Hoàn Kiếm nói.
Rất dễ mua đồ chơi Trung Quốc tại chợ Bình Tây, TP HCM Ảnh: Tấn Thạnh
Tại TP HCM, đồ chơi xuất xứ Trung Quốc tràn ngập, đa dạng chủng loại và giá rẻ. Ở chợ Bình Tây (quận 6), khi hỏi mua hộp búp bê barbie, nhân viên giới thiệu có hàng chục loại khác nhau, nhiều kích thước, giá từ vài chục ngàn đến vài trăm ngàn đồng/bộ. Hỏi xuất xứ thì nhân viên thừa nhận tất cả đều là hàng Trung Quốc. Chiều 2-7, ngay tại góc đường Nguyễn Trãi - Ngô Quyền (quận 5), một điểm bán vỉa hè bày cả chục chiếc súng đồ chơi mời khách mua. Đây là mặt hàng bị cấm nên nhiều cửa hàng có đăng ký kinh doanh treo bảng “không bán súng, kiếm”.
Lãnh đạo Chi cục QLTT TP HCM cho biết cuối tháng 6, lực lượng kiểm tra một cửa hàng tại quận 6, tạm giữ gần 5.000 sản phẩm đồ chơi xuất xứ Trung Quốc nhập lậu. Hiện đoàn liên ngành của TP HCM về đo lường, chất lượng cũng đang kiểm ra chuyên đề mặt hàng đồ chơi trẻ em, trong đó có lấy mẫu kiểm tra chất lượng nhiều sản phẩm có xuất xứ từ Trung Quốc.
Theo một chuyên gia về hóa học, phthalate rất độc, từng được phát hiện trong nhiều sản phẩm đồ chơi làm bằng nhựa. Chất này có thể tác động đến trẻ em, nhất là bé trai khi hệ thống sinh dục phát triển chưa hoàn chỉnh sẽ gây ra hiện tượng vô sinh nam, nam bị nữ tính hóa hoặc các bé gái dậy thì sớm. Trước đó, kết quả kiểm nghiệm của Viện Hóa học Việt Nam cũng điểm tên nhiều sản phẩm đèn lồng Trung Quốc có chứa cadmi độc không kém chì, thủy ngân. Hóa chất này khi ngấm vào cơ thể trẻ sẽ làm chậm phát triển xương, còi xương, thậm chí gây ung thư tiền liệt tuyến, phổi, vú. Giới chuyên môn cảnh báo các đồ chơi trẻ em càng nhiều màu sắc thì tiềm ẩn nguy cơ độc hại càng cao vì dung dịch tạo màu này là màu dành cho ngành công nghiệp được tạo từ các loại hóa chất độc như crom, chì, thủy ngân…
Năm 2009, Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đồ chơi trẻ em. Theo đó, sản phẩm đồ chơi trẻ em bảo đảm an toàn khi đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu về cơ lý, cháy nổ, đặc biệt là yêu cầu hóa học; các sản phẩm trước khi bán ra thị trường phải được cơ quan quản lý nhà nước chứng nhận chất lượng, dán tem hợp quy, hợp chuẩn. Tuy nhiên, hầu hết các sản phẩm nhập lậu, nhập theo đường tiểu ngạch không được kiểm tra chất lượng theo quy trình trên và bán tràn lan ở hầu hết các cửa hàng đồ chơi trên toàn quốc.
Có thể xét nghiệm được
TS Nguyễn Văn Sơn, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế), cho biết về nguyên tắc, những chất như: niken, phthalate, antimon, cadmi… không được phép có trong đồ chơi. Đặc biệt, trẻ em rất nhạy cảm khi tiếp xúc với những chất này nên nguy cơ tác động không tốt cho sức khỏe của trẻ rất cao. Việt Nam hoàn toàn có thể xét nghiệm được các độc chất có trong đồ chơi trẻ em. Tuy nhiên, do khó khăn về kinh phí nên chưa thực hiện thường xuyên.