Ngày 8-4-2006, Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) có cuộc họp đầu tiên với cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush về các “kỹ thuật thẩm vấn tăng cường” tù nhân Al-Qaeda. Trước đó, chi tiết các “kỹ thuật thẩm vấn” - đã lên tới mức độ tra tấn – không được thông báo cho ông Bush từ năm 2001-2003 khi ông còn tại nhiệm.
Một số tù nhân - trong đó có Abu Zubaydah, bị cáo buộc là cánh tay phải của trùm khủng bố Osama Bin Laden, cùng với Abd al-Rahim al-Nashiri, người dẫn dắt hoạt động của Al-Qaeda tại vùng Vịnh - đã bị tra tấn từ năm 2002.
Tên thật là Zayn al Abideen al Hussein, Zubaydah (46 tuổi), là người đầu tiên bị bắt trong chiến dịch chống khủng bố của Mỹ hồi tháng 3-2002. Hãng tin AP cho biết tù nhân này bị CIA “thẩm vấn tăng cường” 83 lần trong vòng 1 tháng.
Abu Zubaydah. Ảnh: ZUMA PRESS
Ramzi bin al Shibh. Ảnh: AP
Riêng Ramzi bin al Shibh, một trong những nghi can vụ khủng bố 11-9-2001, cáo buộc CIA dùng phương pháp gây loạn óc để thẩm vấn mình từ ngày 11-9-2002, thời điểm hắn bị bắt ở Pakistan. Các công tố viên Mỹ đã phủ nhận lời tố cáo này.
Tuy nhiên, nhà tâm lý học James Mitchell, người từng tham gia chương trình thẩm vấn “Địa điểm đen” của CIA, lên tiếng thừa nhận sự tồn tại của phương pháp nói trên. Theo đó, tù nhân phải đội một chiếc mũ bằng thiếc và trải qua những rung động trong một căn phòng, khiến họ cảm thấy căn phòng như đang quay cuồng.
Ông Mitchell là một trong các nhà thầu của CIA. Nhiệm vụ của người này là tạo ra và thực hiện các biện pháp thẩm vấn như trấn nước, dộng tù nhân vào tường, cấm ngủ, bắt ăn kiêng, khỏa thân, trùm đầu, bắt nghe âm thanh chói tai hoặc nhốt tù nhân vào một chiếc hộp tối giống như quan tài.
Hồi năm ngoái, trước khi cuốn hồi ký của ông Mitchell được xuất bản, nghi can Bin al Shibh cũng xác nhận kỹ thuật thẩm vấn “Địa điểm đen” của CIA từng được áp dụng tại nhà tù Vịnh Guantanamo.
Phiên điều trần các nghi can vụ khủng bố 11-9-2001 bắt đầu từ ngày 20-3-2017, kéo dài 2 tuần. Tù nhân Zubaydah dự kiến sẽ ra làm chứng tại tòa án sau nhiều năm chưa bị kết tội và không được phép phát ngôn công khai.
Giám đốc CIA John Brennan, cho biết chương trình giam giữ và thẩm vấn tù nhân của cơ quan này mắc nhiều “thiếu sót và sai lầm”. Tuy nhiên, ông Brennan khẳng định các kỹ thuật thẩm vấn khắc nghiệt giúp ngăn chặn các kế hoạch khủng bố, bắt giữ hàng loạt nghi can và cứu sống nhiều mạng người.
Có thời điểm Bộ Tư pháp Mỹ thông qua một công tố viên đặc biệt để điều tra hình sự nhằm vào 20 trường hợp cáo buộc CIA lạm dụng tù nhân. Nhưng một quan chức thực thi pháp luật mới đây cho biết cuộc điều tra sẽ không được tiếp tục.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain thừa nhận phương pháp thẩm vấn của CIA không đạt được hiệu quả như mong đợi.