Reuters ngày 3-9 cho biết các phi công Afghanistan kể trên đang bị tạm giữ tại một trại ở Uzbekistan, bên kia biên giới phía Bắc của Afghanistan.
Một trong các phi công từng trốn khỏi đất nước bằng máy bay sau khi phong trào Taliban đánh bại lực lượng trên bộ hồi tháng 8 nói với Reuters qua điện thoại: "Nếu họ đưa chúng tôi trở lại Afghanistan, chắc chắn 100% (Taliban) sẽ giết chúng tôi. Còn ở đây, chúng tôi như đang sống trong tù, bị hạn chế đi lại, không đủ thức ăn và thuốc men. Một số người bị sụt ký. Chúng tôi không có tự do ở đây".
Phi công này ước tính khoảng 465 người đang bị tạm giữ tại trại, bao gồm 15 phi công máy bay tấn công hạng nhẹ A-29 Super Tucano, 11 phi công trực thăng UH-60 Black Hawk, 12 phi công trực thăng MD-530 và nhiều phi công trực thăng Mi-17.
Các phi công Afghanistan đang bị tạm giữ tại một trại ở Uzbekistan, bên kia biên giới phía Bắc của Afghanistan. Ảnh: Reuters
Hình ảnh vệ tinh do Reuters nhận được cuối tháng 8 cho thấy những bức tường cao xung quanh trại, vài toà nhà trước đây được sử dụng để điều trị bệnh nhân Covid-19. Nó toạ lạc gần TP Termez. Bên trong, các căn phòng màu trắng với giường tầng, không có đồ đạc gì đáng kể. Phi công nói trên cho biết lính canh Uzbekistan được trang bị súng ngắn và súng bán tự động.
Tình cảnh bi đát của các phi công Afghanistan được Mỹ đào tạo
Ngay cả trước khi Taliban tiếp quản thủ đô Kabul ngày 15-8, các phi công nói tiếng Anh được Mỹ đào tạo đã trở thành mục tiêu chính của phong trào này. Các thành viên Taliban theo dõi các phi công khi họ đi ngoài căn cứ rồi ám sát một số người.
Hai thành viên lực lượng không quân Afghanistan, Khalid và Hyatullah trên một chiếc trực thăng MI-17. Ảnh: Reuters
Một phi công trực thăng Mi-17 của không quân Afghanistan. Ảnh: Reuters
Trong những ngày và giờ cuối cùng trước khi Kabul thất thủ, các phi công Afghanistan lái 46 máy bay rời khỏi đất nước để chúng không rơi vào tay Taliban. Đây là 1/4 số máy bay đang hoạt động của không quân Afghanistan (khoảng 160 chiếc). Hầu hết cất cánh từ Kabul nhưng một số máy bay khởi hành từ căn cứ gần TP Mazar-i-Sharif.
Trong một sự cố liên quan, máy bay của Afghanistan đã va chạm với máy bay của Uzbekistan, buộc các phi công phải bung dù.
Một quan chức quân sự Mỹ (giấu tên) ca ngợi các phi công Afghanistan ở Uzbekistan về hành động lái máy bay ra khỏi đất nước: "Điều duy nhất họ biết phải làm là không để máy bay rơi vào tay Taliban. Họ tin tưởng vào chúng tôi".
Một chiếc A-29 Super Tucano tại sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul. Ảnh: Reuters
Phi công máy bay A-29 của Afghanistan. Ảnh: Reuters
Taliban không trả lời khi được hỏi về các phi công Afghanistan ở trại Uzbekistan.
Một chỉ huy cấp cao Taliban trước đó nói với Reuters rằng họ đã chiếm được các máy bay không người lái (UAV) và máy bay trực thăng nhưng hy vọng lấy lại các máy bay Afghanistan ở Uzbekistan.