Chính quyền Sri Lanka ngày 14-8 cho biết họ đã đồng ý để tàu khảo sát Yuan Wang 5 của Trung Quốc cập cảng Hambantota ở phía Nam nước này vào ngày 16-8, chậm 5 ngày so với kế hoạch ban đầu.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Anh cho biết tàu Yuan Wang 5 ban đầu dự kiến cập cảng ở Hambantota vào ngày 11-8. Tuần trước, Ấn Độ đã nêu quan ngại mạnh mẽ khiến chính phủ Sri Lanka yêu cầu phía Trung Quốc hoãn kế hoạch cập cảng và chờ cho đến khi có thông báo mới.
Ngày 12-8, Ấn Độ bác bỏ thông tin cho rằng họ đã gây áp lực lên Sri Lanka để từ chối tàu Trung Quốc. Ông Arindam Bagchi, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Ấn Độ, cho biết: "Chúng tôi dứt khoát bác bỏ những lời bóng gió và tuyên bố như vậy về Ấn Độ. Sri Lanka là một quốc gia có chủ quyền và đưa ra các quyết định độc lập của riêng mình".
Tàu Yuan Wang 5 của Trung Quốc. Ảnh: ANI
Việc cho tàu khảo sát của Trung Quốc neo đậu được thông qua vào ngày 12-7, một ngày trước khi cựu Tổng thống Gotabaya Rajapaksa bỏ trốn sau nhiều tháng khủng hoảng kinh tế đẩy hàng triệu người dân vào tình cảnh lao đao.
Đại tá Nalin Herath, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Sri Lanka, cho biết nước này đã chấp thuận yêu cầu cho phép cập cảng đối với tàu Trung Quốc dựa trên "quy trình tiêu chuẩn".
Phía Trung Quốc thông tin rằng tàu Yuan Wang 5 chỉ cập cảng để tiếp nhận nhiên liệu và một số nguồn cung cấp khác. Tuy nhiên, một số chuyên gia Sri Lanka và Ấn Độ tỏ ra nghi ngờ bởi Sri Lanka đang trải qua cuộc khủng hoảng nhiên liệu nghiêm trọng do thiếu ngoại tệ.
Cảng Hambantota. Ảnh: Reuters
Theo hãng tin Reuters, Hambantota là cảng ở Sri Lanka nhưng hiện do Trung Quốc điều hành về mặt thương mại. Sri Lanka chính thức bàn giao các hoạt động thương mại tại cảng Hambantota cho một công ty Trung Quốc vào năm 2017 theo hợp đồng thuê 99 năm với giá 1,12 tỉ USD.
Trong khi đó, theo Lầu Năm Góc, tàu Yuan Wang 5 hoạt động dưới sự điều hành của Lực lượng Hỗ trợ chiến lược thuộc quân đội Trung Quốc.
Các nhà phân tích an ninh nước ngoài mô tả tàu Yuan Wang 5 là một trong những tàu theo dõi không gian thế hệ mới nhất của Trung Quốc, được sử dụng để giám sát các vụ phóng vệ tinh, tên lửa và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.
Cả Trung Quốc và Ấn Độ đều cố gắng mở rộng ảnh hưởng tại Sri Lanka, quốc gia đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ khi tuyên bố độc lập.
Trong năm 2022, Ấn Độ là nước giúp đỡ Sri Lanka nhiều nhất. Tuy nhiên, Ấn Độ lo ngại đối thủ lớn hơn và mạnh hơn là Trung Quốc sẽ sử dụng cảng Hambantota gần tuyến đường vận chuyển chính Á-Âu làm căn cứ quân sự.