Shin Dong-bin, người thắng cuộc

Shin Dong-bin và anh trai Shin Dong-joo sinh ở Nhật, là con của ông Shin Kyuk-ho và bà Hatsuko Shigemitsu (vợ hai). Ông Kyuk-ho sang Nhật năm 1942 học đại học rồi lập nghiệp tại đây.

Trước năm 2015, ít ai biết đến Shin Dong-bin (tên Nhật là Akio Shigemitsu) dù ông làm việc ở Tập đoàn Lotte gần 30 năm. Giờ đây, ông nổi tiếng khắp Hàn Quốc với tài sản cá nhân lến đến 1,64 tỉ USD, đứng thứ 5 trong số 50 người giàu nhất xứ kim chi và thứ 736 trong danh sách tỉ phú thế giới của tạp chí Forbes (2016).

Công lớn…

Trong khi người cha trở về Hàn Quốc tất bật với công việc kinh doanh bánh kẹo tại Seoul vào đầu thập niên 1960, Dong-bin ở lại Nhật Bản cũng bận rộn không kém với việc học hành. Sau khi lấy bằng cử nhân kinh tế Trường Đại học Aoyama Gakuin (Tokyo - Nhật Bản), ông lấy tiếp bằng MBA của Đại học Columbia (New York - Mỹ).

Chủ tịch Tập đoàn Lotte Shin Dong-bin. Ảnh: Reuters

Đầu tiên, Dong-bin làm ở chi nhánh London của Công ty Nhật Nomura International Ltd và trở thành giám đốc bộ phận nghiên cứu - kinh doanh trong vòng 6 năm. Năm 1988, ông trở về Lotte Trading ở Tokyo trước khi nhận lệnh của cha quay lại quê nội ngồi ghế quản lý cao cấp tại Công ty Hóa dầu Lotte từ năm 1990.

Kế hoạch đưa người con trai thứ trở về Hàn Quốc là nước cờ hợp lý của ông Kyuk-ho bởi Dong-bin nói tiếng Hàn sõi hơn Dong-joo, đầu óc kinh doanh cũng nhạy bén hơn. Đúng như ông Kyuk-ho mong đợi, Dong-bin phát triển ngành bánh kẹo và bán lẻ của Tập đoàn Lotte như vũ bão với một chiến dịch M & A (sáp nhập và mua bán) táo bạo, chẳng hạn thâu tóm chuỗi cửa hàng điện tử Hi-Mart, Hyundai Logistics và khách sạn Palace New York.

Năm 2015, Dong-bin làm giới kinh doanh lé mắt khi mua lại ngành công nghiệp hóa chất của Tập đoàn Samsung ước tính trị giá 3.000 tỉ won, đưa vị thế Lotte lên hàng thứ 5 về quy mô. Lúc đó, tập đoàn có 74 chi nhánh ở 20 nước với tổng doanh thu hằng năm lên đến 90.000 tỉ won, lớn gấp 20 lần Lotte Nhật Bản do ông Dong-joo điều hành..

Nhân viên Lotte Hàn Quốc rất tự hào về chủ tịch của mình, gọi ông là “Shin Kyuk-ho hiện đại”. Dong-bin quả là một doanh nhân có nhiều tham vọng, năng động, có tầm nhìn bao quát toàn cầu và duy lý hơn cả cha đẻ của Tập đoàn Lotte.

… và tội

Ông Dong-bin là người có công lớn nhưng không tránh khỏi chỉ trích từ phía nội bộ lẫn bên ngoài Lotte. Người ta trách ông thiếu ý tưởng sáng tạo, chỉ chăm bẵm phát triển ồ ạt tập đoàn mà không nghĩ tới hệ lụy là trở thành con nợ lớn của ngân hàng.

Việc mua lại ngành công nghiệp hóa chất của Samsung cũng bị chỉ trích là hấp tấp và thiển cận vì thị trường này tràn ngập hàng hóa Trung Quốc. Samsung tỏ ra thức thời hơn Lotte, theo trang tin Chaebol.com.

Ngay quốc hội Hàn Quốc cũng quan tâm đến số phận của Tập đoàn Lotte. Ngày 17-9-2015, lần đầu tiên ông Dong-bin, với tư cách là chủ tịch Lotte, bị mời ra điều trần trước hạ viện 5 giờ về quốc tịch của tập đoàn, về cung cách quản lý và cuộc chiến quyền lực trong dòng họ.

Theo tường thuật của báo The Korea Herald, Dong-bin tỏ ra bình tĩnh và kiềm chế tốt xúc cảm tuy có những lúc tay ông cầm micro rung lên bần bật. Ông chậm rãi phân tích quá khứ và hiện tại của Tập đoàn Lotte. Ông khẳng định 90.000 tỉ won (77,5 tỉ USD) là tài sản của Lotte Hàn Quốc chứ không phải của Lotte Nhật Bản. Bản thân ông cũng là một người Hàn Quốc tuy có mang dòng máu Nhật và cách phát âm tiếng Hàn chưa chuẩn.

Các nghị sĩ muốn dồn Dong-bin vào chân tường nhưng cuộc điều trần trở thành diễn đàn lớn của ông. Lần đầu tiên trước các vị đại biểu quốc hội, ông chứng tỏ mình là người thừa kế xứng đáng, kiểm soát hiệu quả công việc kinh doanh của Lotte ở Hàn Quốc và Nhật Bản dù trái ý người sáng lập tập đoàn là ông Shin Kyuk-ho.

“Lotte là một công ty sinh ra ở Hàn Quốc. Nó thuộc về Hàn Quốc” - ông Dong-bin nhấn mạnh. Dong-bin cũng quả quyết cuộc chiến tranh giành quyền lực trong tập đoàn đã chấm hết vì ông là người chiến thắng cuối cùng: “Cuộc chiến giữa các hoàng tử đã kết thúc. Nó sẽ không tái diễn”.

Tuy nhiên, năm 2016, ông Dong-bin vẫn phải chiến đấu chống lại anh mình và người cha 94 tuổi. Hơn thế nữa, ông bị Viện Công tố Seoul cáo buộc tham ô, nhũng lạm, lập quỹ đen và trốn thuế. Đặc biệt, các nhà điều tra nghi ngờ ông nêu tên mình và nhiều thành viên trong gia đình cùng phe cánh vào ban lãnh đạo những công ty con của tập đoàn để ngồi không ăn lương.

Dong-bin bị tố tham ô 40 tỉ won, còn em gái ông bỏ túi 10 tỉ won nhờ chiêu này. Ông còn bị nghi ngờ chiếm đoạt 100 tỉ won với vai trò giám sát những giao dịch tay trong giữa các công ty con của tập đoàn.

Dong-bin và dàn trợ lý của ông đã bác bỏ những cáo buộc nêu trên. Theo Dong-bin, những hoạt động mờ ám ở Lotte diễn ra dưới thời người cha và anh ruột của ông điều hành tập đoàn.

Ngày 26-9 vừa qua, Viện Công tố Seoul yêu cầu tòa án địa phương phát lệnh bắt giữ ông Dong-bin với tội danh tham ô, nhũng lạm 170 tỉ won (154 triệu USD) trong 10 năm qua. Tuy nhiên, tòa án đã từ chối vì “xét thấy không cần thiết”.

Thế nhưng, theo đài phát thanh KBS World News, Dong-bin chưa chắc đã yên thân bởi Viện Công tố nói sẽ truy tố không giam giữ đối với ông, người cha Kyuk-ho và một số thành viên khác của dòng họ Shin về tội tham ô, nhũng lạm, bội tín.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 9-10

Kỳ tới: Shin Kyuk-ho: “Dong-bin ăn cắp Lotte”