Theo kế hoạch được trang Nikkei Asia tiết lộ ngày 21-3, các lực lượng phòng vệ mặt đất, biển và trên không của Nhật Bản sẽ cùng lực lượng lính thủy đánh bộ và Không quân Mỹ tiến hành tập trận nhằm bảo vệ quần đảo trên, hiện do Tokyo quản lý nhưng bị Trung Quốc đòi chủ quyền và gọi là Điếu Ngư.
Tại cuộc họp báo hôm 19-3, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kishi Nobuo cũng nói bóng gió về khả năng Tokyo và Washington tiến hành tập trận chung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trong thời gian tới. Ông Kishi còn nhấn mạnh Nhật Bản cần tăng cường năng lực quốc phòng thông qua các cuộc tập trận chung.
Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản trong một lần huấn luyện với binh sĩ Mỹ ở Okinawa Ảnh: Kyodo
Thông tin trên được tiết lộ không lâu sau khi ông Kishi và Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Motegi Toshimitsu tiếp Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin của Mỹ tại thủ đô Tokyo. Sau cuộc hội đàm an ninh 2+2 này, ông Blinken đã chỉ trích việc tàu Trung Quốc tăng cường hiện diện gần Senkaku/Điếu Ngư.
Theo báo Yomiuri, Nhật Bản và Mỹ cho đến giờ vẫn chưa muốn tập trận chung quanh Senkaku/Điếu Ngư nhằm tránh nguy cơ căng thẳng leo thang với Trung Quốc. Dù vậy, Tokyo đang lo ngại rằng Bắc Kinh sẽ đẩy mạnh nỗ lực nhằm thay đổi hiện trạng ở biển Hoa Đông, nhất là sau khi Luật Hải cảnh Trung Quốc được thông qua.
Luật này có hiệu lực từ ngày 1-2, theo đó cho phép Cảnh sát biển Trung Quốc nổ súng nhằm vào tàu thuyền nước ngoài bị xem là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia tại những vùng biển do Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền. Kể từ đó, tàu hải cảnh Trung Quốc nhiều lần đi vào vùng biển quanh Senkaku/Điếu Ngư, dẫn đến phản ứng mạnh của chính phủ Nhật Bản.