Hai phóng viên Úc Bill Birtles (của đài ABC News, làm việc tại Bắc Kinh) và Mike Smith (của tờ Australian Financial Review, làm việc tại TP Thượng Hải) đã lên chuyến bay về đến TP Sydney - Úc vào tối ngày 7-9.
Chuyến đi trên diễn ra sau khi 2 phóng viên bị người của Bộ An ninh Quốc gia thẩm vấn.
Trước khi bay về nước, ông Birtles ẩn trú 4 ngày trong Đại sứ quán Úc ở Bắc Kinh, còn ông Smith chạy đến Lãnh sự quán Úc tại Thượng Hải. Cùng lúc đó, các cuộc đàm phán diễn ra giữa hai bên về việc cho phép họ rời Trung Quốc an toàn.
Hai phóng viên Michael Smith (trái) và Bill Birtles. Ảnh: ABC News
Mọi chuyện bắt đầu vào đầu tuần rồi khi các nhà ngoại giao Úc ở Bắc Kinh khuyến cáo ông Birtles nên rời Trung Quốc. Những cảnh báo tương tự cũng được gửi đến đài ABC News ở Úc, buộc đài này thu xếp để ông Birtles bay về nước. Theo kế hoạch ban đầu, phóng viên này lên đường vào sáng ngày 3-9.
Dù vậy, 7 cảnh sát đã tới nơi ông ở tối ngày 2-9 và cho biết ông bị cấm xuất cảnh, đồng thời cho biết cảnh sát sẽ liên lạc để thẩm vấn ông về "một vụ việc liên quan đến an ninh quốc gia".
Phóng viên Birtles sau đó gọi ngay cho Đại sứ quán Úc và thu xếp để được đưa đến đó và ở lại trong vài ngày tiếp theo.
Ông ban đầu từ chối trả lời thẩm vấn của giới chức Trung Quốc do lo ngại về sự an toàn của mình. Tuy nhiên, đến ngày 6-9, cuộc thẩm vấn diễn ra sau khi Đại sứ Úc tại Trung Quốc Graham Fletcher đi cùng ông Birtles. Ngoài ra, hai bên còn đạt thỏa thuận rằng lệnh cấm xuất cảnh sẽ bị dỡ bỏ nếu phóng viên này chịu trả lời họ.
Một thỏa thuận tương tự cũng đạt được liên quan đến phóng viên Smith và người này trả lời thẩm vấn nhà chức trách địa phương chiều tối ngày 7-9.
Phóng viên Bill Birtles về đến Sydney. Ảnh: ABC News
Vụ việc kịch tích nói trên diễn ra vài ngày sau khi Bắc Kinh công khai xác nhận vụ bắt giữ nữ phóng viên người Úc Cheng Lei làm việc cho truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Chiến dịch sơ tán 2 phóng viên Birtles và Smith đồng nghĩa lần đầu tiên kể từ những năm 1970, Úc không có phóng viên chính thức nào làm việc tại Trung Quốc. Trước đó, phóng viên Will Glasgow của tờ The Australian đã rời khỏi nước này.
Ngoài ra, Bắc Kinh không cấp thị thực mới cho phóng viên của một vài báo đài Úc.
Cuộc đối đầu chưa từng có trên càng khiến quan hệ Úc - Trung thêm xấu đi sau khi hai bên tranh cãi về một loạt vấn đề, từ thương mại, gián điệp cho đến Hồng Kông và đại dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (Covid-19).