Áp lực “Hồ sơ Panama” ở Trung Quốc

Trung Quốc đang tiến hành đợt tiếp theo của chiến dịch “Lưới trời”, tập trung nhiều hơn vào công ty bình phong (ở nước ngoài), ngân hàng bí mật và quan tham chạy khỏi đất nước.

Phần nổi tảng băng chìm

Theo Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCDI), “Lưới trời” bắt đầu từ tháng 3-2015, có sự phối hợp giữa Ngân hàng Trung ương và Bộ Công an. Giai đoạn mới tập trung điều tra hoạt động chuyển tài sản tài chính trái phép ra nước ngoài thông qua công ty bình phong (ở nước ngoài) và ngân hàng ngầm. Song song đó, VKSND Tối cao cũng tiến hành đợt “săn lùng” những kẻ đào tẩu bị cáo buộc phạm những tội có liên quan đến công việc. Bộ Công an còn đứng đầu một nỗ lực khác, gọi là “Chiến dịch Săn cáo”.

Trong danh sách 100 người bị truy nã quốc tế, đã có 26 người bị “Lưới trời” đưa về nước cho đến nay. Tân Hoa Xã ngày 23-4 cho biết bà Chu Thế Cần, một nghi phạm có tên trong danh sách nói trên, đã về nước đầu thú. Bà Chu là cựu quan chức tài chính của Cục Đường sắt Thẩm Dương, trốn sang Úc vào năm 2007. Bắc Kinh vào tháng rồi cho biết sẽ công bố danh sách truy nã mới.

Hồng Kông là “thiên đường” của những quan tham đại lục muốn rửa tiền thông qua công ty bình phong

Trước đó, Chủ nhiệm CCDI Vương Kỳ Sơn hồi tháng 1-2016 cho biết chiến dịch “Lưới trời” đã bắt lại được 1.023 đối tượng đào tẩu và thu hồi khoảng 461 triệu USD trong năm 2015. Đây là lần đầu tiên số đối tượng bỏ trốn bị bắt về nhiều hơn số đối tượng vừa mới đào tẩu. Tuy nhiên, ông Trang Đức Thủy, chuyên gia về chống hối lộ công tác tại Trường ĐH Bắc Kinh, nhấn mạnh kết quả trên mới phản ánh phần nổi của tảng băng chìm vì vẫn còn rất nhiều quan chức đào tẩu trong vài chục năm qua.

Cuối năm 2014, CCDI yêu cầu các tỉnh, thành báo cáo chi tiết mọi trường hợp quan tham bỏ trốn trong vòng 20 năm. Dù vậy, số liệu này đến nay chưa được công bố.

Bước đi quan trọng

Cũng theo ông Trang, việc trấn áp hành vi chuyển tiền phi pháp thông qua công ty bình phong và ngân hàng ngầm đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực ngăn chặn quan tham bỏ trốn. “Khi quan tham trốn ra nước ngoài, họ không mang theo tiền mặt. Thay vào đó, họ chuyển tiền ra nước ngoài thông qua công ty bình phong và ngân hàng ngầm. Việc tấn công những kênh rửa tiền này sẽ giúp chặt đứt được nguồn thu nhập và sức sống của họ” - ông Trang nói.

Ông Trang nhận định thêm Hồng Kông là “thiên đường” của những quan tham đại lục muốn rửa tiền thông qua công ty bình phong. Điều này thể hiện rõ qua nội dung 11,5 triệu tài liệu của Công ty Luật Mossack Fonseca (Panama) vừa bị rò rỉ hồi đầu tháng này. Nội dung tài liệu phơi bày những thiên đường thuế được các chính khách và người giàu có sử dụng để trốn hoặc né thuế. Theo ước tính, khoảng 1/3 hoạt động của Công ty Mossack Fonseca đến từ các văn phòng của họ tại Hồng Kông và đại lục.

Rất có thể “Hồ sơ Panama” sẽ tiếp tục được nêu ra tại Hội nghị Thượng đỉnh nhóm 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20), dự kiến diễn ra vào tháng 9 tại Trung Quốc. Vai trò chủ nhà khiến Bắc Kinh đối mặt sức ép phải đi đầu cuộc chiến chống thiên đường thuế. Ngoài ra, Trung Quốc còn muốn trấn an dư luận sau khi “Hồ sơ Panama” đề cập người thân của một số quan chức cấp cao Trung Quốc trong quá khứ và hiện tại, đe dọa nỗ lực chống tham nhũng.

Tại Hồng Kông, “Hồ sơ Panama” trở thành tâm điểm không chỉ vì nội dung nhạy cảm. Người dân đặc khu này đang hoài nghi việc sa thải biên tập viên Cường Quách Uyển của tờ Minh Báo hồi đầu tuần có liên quan đến “Hồ sơ Panama”. Ông Cường bị đuổi việc ngay trong ngày tờ báo đăng trên trang nhất bài điều tra về sự dính líu của những doanh nhân, chính khách và người nổi tiếng của Hồng Kông tới vụ việc.