xem thêm
An Giang
Bình Dương
Bình Phước
Bình Thuận
Bình Định
Bạc Liêu
icon 24h qua
Đăng nhập
icon Đăng ký gói bạn đọc VIP

Thuốc lá thế hệ mới (TLTHM): Nghịch lý trong đánh giá khoa học và chính sách quản lý

Phụng Đài

Những sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng (thuốc lá nung nóng) đã qua kiểm chứng khoa học được xác nhận là có hàm lượng các chất gây hại ít hơn so với thuốc lá điếu. Điều này đã giúp cho nhiều quốc gia tăng thêm hy vọng vào cơ hội giảm mức tiêu thụ trên toàn cầu. Tại thị trường trong nước, các sản phẩm mới này đang chứng kiến một số ý kiến trái chiều trong đánh giá khoa học và chính sách quản lý, bắt nguồn từ thực trạng méo mó của nạn buôn lậu hiện nay.

Thuốc lá thế hệ mới: Mới với Việt Nam - phổ biến thế giới

TLTHM gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng xuất hiện tại các nước phát triển sớm hơn Việt Nam (khoảng 4-5 năm) trong khi đã phổ biến từ gần 10 năm trước tại Nhật Bản. Tại Mỹ, các sản phẩm TLTHM đã được lưu hành trong suốt hai thập kỷ qua.

Các quốc gia đã trải qua thời gian dài để nghiên cứu, đánh giá toàn diện về mặt khoa học đối với nhóm sản phẩm này (Tổ chức nghiên cứu Đánh giá Rủi ro (Federal Institute for Risk Assessment - BfR) của Viện nghiên cứu Liên bang Đức, Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE), Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của Mỹ (FDA)) đều cho thấy một số TLTHM có hàm lượng các chất gây hại hấp hơn so với thuốc lá điếu. Một người liên tục hút thuốc lá điếu trong nhiều năm và một người đã chuyển sang TLTHM ở giai đoạn sớm, các chỉ số sức khỏe của người chuyển đổi cải thiện đáng kể so với người tiếp tục hút thuốc lá điếu. Từ những nghiên cứu độc lập đến từ những cơ quan nghiên cứu uy tín này, các chuyên gia y tế trên toàn cầu đi đến kết luận mặc dù thuốc lá thế hệ mới không hoàn toàn vô hại vì có nicotin là chất gây nghiện nhưng nếu trong cùng một thời gian người hút thuốc lá điếu chuyển đổi được chuyển sang thuốc lá thế hệ mới hoàn toàn, họ sẽ loại bỏ được phần lớn các tác hại của thuốc lá điếu.

Thuốc lá thế hệ mới (TLTHM): Nghịch lý trong đánh giá khoa học và chính sách quản lý - Ảnh 1.

Thế giới đã có nhiều đánh giá toàn diện đối với TLTHM

Do vậy, bên cạnh những quốc gia đang còn cẩn trọng chưa quyết định ứng xử thế nào thì phần lớn các sản phẩm này đã được chính phủ nhiều nước công nhận. Theo báo cáo tháng 7-2021 của WHO, trong số 195 quốc gia và vùng lãnh thổ thành viên có 184 nước chấp nhận thuốc lá làm nóng và đưa vào quản lý. Trong khi đó với thuốc lá điện tử (vape) thì đã có 79 nước đưa vào quản lý, 84 nước không cấm nhưng cũng chưa có biện pháp quản lý cụ thể.

Tại NewZealand, sự xuất hiện TLTHM đã tạo động lực cho quốc gia này dám đi một bước tiến mang tính lịch sử đó là từ năm 2025 sẽ cấm trọn đời những người dưới 14 tuổi mua thuốc lá điếu nhưng không hạn chế bán thuốc lá điện tử (vape). Theo Thủ tướng Jacinda Ardern, đây là một cách an toàn giúp người hút thuốc bỏ thuốc.

Việt Nam: Phải "triệt" hàng lậu, hàng "chợ đen"

Trong khi trên thế giới, các sản phẩm TLTHM đang được xem là "nguồn hy vọng" cho chiến lược kiểm soát thuốc lá quốc gia, thì tại Việt Nam thị trường chợ đen đã làm méo mó hình ảnh, khoa học của những sản phẩm này. Những sản phẩm TLĐT trôi nổi từ thị trường chợ đen, không kiểm soát đã tìm nhiều cách lách luật, bán sản phẩm trá hình cho trẻ dưới 18 tuổi ngày càng phổ biến. Khảo sát cho thấy thuốc lá điện tử đã tấn công vào học đường với nhiều mối nguy hại. Hiện các cơ quan chức năng đã vào cuộc để bắt giữ và có biện pháp xử lý, dù chỉ là tạm thời. Tuy nhiên, ngày nào chưa có nguồn hàng chính danh hiện diện hay chưa có hướng dẫn quản lý, kiểm soát đối với mặt hàng này, ngày đó sản phẩm chợ đen vẫn tiếp tục mọc rễ và ăn sâu vào đời sống giới trẻ.

Trong khi các Bộ ban ngành đang tìm cách để quản lý, kiểm soát mặt hàng này theo đường chính danh thì thị trường lậu lại ngang nhiên kinh doanh, chiêu dụ khách hàng. Kinh doanh "chui" trên các trang/ hội nhóm mạng xã hội, các nguồn hàng "chợ đen" đã "phủ sóng" cả trên các sàn TMĐT chính thống, hoặc thậm chí mở cửa hàng tại mặt tiền các trục đường lớn của Hà Nội, TP HCM để khách hàng đến trực tiếp thử sản phẩm. Lợi dụng lúc dịch bệnh căng thẳng, các sản phẩm trôi nổi này cũng đồng loạt tăng giá từ 20% - 30%.

Vậy nếu Việt Nam vẫn là thị trường kinh doanh hợp pháp thuốc lá điếu, thuốc lào hay xì gà, thì những sản phẩm xếp vào thuốc lá như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng không chịu sự kiểm soát, quản lý của nhà nước. Sự trì hoãn bao lâu nay có đang dẫn đến tình trạng nhà nước thất thu ngân sách, người dùng thì vẫn phải mong ngóng một nguồn cung hợp pháp với thông tin đúng đắn từ các cơ quan y tế và nhà sản xuất chính thống?

Lên đầu Top

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.

Thanh toán mua bài thành công

Chọn 1 trong 2 hình thức sau để tặng bạn bè của bạn

  • Tặng bằng link
  • Tặng bạn đọc thành viên
Gia hạn tài khoản bạn đọc VIP

Chọn phương thức thanh toán

Tài khoản bạn đọc VIP sẽ được gia hạn từ  tới

    Chọn phương thức thanh toán

    Chọn một trong số các hình thức sau

    Tôi đồng ý với điều khoản sử dụng và chính sách thanh toán của nld.com.vn

    Thông báo