Tháo xoắn thừng tinh trễ có thể... mất tinh hoàn!

 Một bệnh lý thường gặp

ThS.BS. Nguyễn Hoàng Đức, Phân khoa Niệu Thận, BV. Đại học Y Dược TPHCM cho biết: “Nếu có triệu chứng đau cấp tính vùng bẹn bìu thì các bệnh nhân nam nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và xử trí kịp thời, tránh việc mất đi oan uổng một tinh hoàn do thiếu hiểu biết”.

Theo ThS-BS. Nguyễn Hoàng Đức: xoắn thừng tinh hay xoắn tinh hoàn là một trong những cấp cứu niệu khoa thường gặp. Trong thời kỳ bào thai, tinh hoàn nằm trong ổ bụng. Trong quá trình phát triển của bào thai, tinh hoàn di chuyển xuống bìu. Kết thúc quá trình di chuyển này, tinh hoàn sẽ được treo lủng lẳng trong bìu như quả lắc đồng hồ. Càng về sau tinh hoàn càng được cố định vững chắc hơn và nằm hẳn trong bìu. Tại đây, tinh hoàn được bao bọc bởi màng bao tinh hoàn.

Màng bao tinh hoàn dính vào mặt sau ngoài của tinh hoàn, khiến tinh hoàn ít khả năng di chuyển trong bìu. Xoắn thừng tinh là do tinh hoàn không được cố định vững chắc, tự xoay quanh trục của nó làm tắc nghẽn một phần hay toàn bộ mạch máu đến nuôi tinh hoàn. Hậu quả là tinh hoàn bị hoại tử.

 Hình ảnh xoắn thừng tinh do bệnh nhân đến muộn, tinh hoàn hoại tử phải cắt bỏ.

Xoắn thừng tinh có thể xảy ra ở bất cứ lứa tuổi nào nhưng hay gặp ở lứa tuổi 10-30 tuổi, nhiều nhất là tuổi 13-15. Ở Hoa Kỳ, tần suất xoắn thừng tinh ở người dưới 25 tuổi khoảng 1/4000.

Xoắn thừng tinh có 2 loại: xoắn thừng tinh trong tinh mạc thường gặp ở người lớn có màng bao tinh hoàn dính cao bất thường, tinh hoàn có thể xoay tự do trên thừng tinh trong màng bao tinh. Loại thứ hai là xoắn thừng tinh ngoài tinh mạc, thường gặp ở trẻ em do tính di động cao của tinh hoàn khiến tinh hoàn dễ bị xoắn.

Chẩn đoán và điều trị

Tinh hoàn bên thừng tinh bị xoắn thường nằm cao hơn so với bên đối diện.

Chẩn đoán xoắn thừng tinh cần phân biệt với nhiều bệnh lý khác gây đau bìu cấp như: viêm tinh hoàn, viêm mào tinh, chấn thương tinh hoàn, thoát vị bẹn nghẹt... Vì thế có một nguyên tắc là trước một bệnh nhân đau bìu cấp tính phải nghĩ đến xoắn thừng tinh cho đến khi loại trừ được bệnh lý này. Chẩn đoán xoắn thừng tinh là một chẩn đoán chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng.

C

Biểu hiện của xoắn thừng tinh: đau đột ngột vùng bìu là triệu chứng thường gặp nhất và thường đau một bên. Đau có thể lan lên bẹn và hông lưng. Cơn đau có thể khởi phát về đêm làm cho bệnh nhân phải thức dậy. Sờ tinh hoàn rất đau. Những bệnh nhân đến muộn, da bìu sưng nề, bầm tím. Mất phản xạ da bìu là một triệu chứng có độ đặc hiệu cao. Khoảng 2% bệnh nhân có thể bị xoắn thừng tinh hai bên.

ác phương tiện chẩn đoán hình ảnh của xoắn thừng tinh là: xạ hình tinh hoàn và siêu âm Doppler màu. Xạ hình tinh hoàn để đánh giá lưu lượng máu đến tinh hoàn. Xạ hình có độ nhạy 90% và độ đặc hiệu 89% trong chẩn đoán xoắn thừng tinh. Phương tiện chẩn đoán này không phải bệnh viện nào cũng thực hiện được, nhất là trong tình trạng cấp cứu.

Siêu âm Doppler màu được dùng nhiều để đo lưu lượng máu đến tinh hoàn, đồng thời phát hiện các bất thường khác của tinh hoàn. Siêu âm Doppler màu có độ nhạy 89%, độ chuyên biệt 99% trong chẩn đoán xoắn thừng tinh.

Một khi có chẩn đoán xác định xoắn thừng tinh hoặc nghi ngờ xoắn thừng tinh, cần thực hiện ngay lập tức phẫu thuật thám sát bìu để cứu lấy tinh hoàn. Tinh hoàn bị xoắn có thể tháo xoắn và giữ lại được nếu thời gian thiếu máu dưới 4 giờ. Nếu bệnh nhân đến trễ quá 8 giờ từ khi khởi phát đau, tinh hoàn bị tổn thương thường không hồi phục. Phẫu thuật thám sát bìu là phẫu thuật nhẹ nhàng. Bệnh nhân được gây tê tủy sống và có một đường rạch da nhỏ ở da bìu. Sau khi tháo xoắn, tinh hoàn được cố định vào thành của bìu để tránh xoắn tái phát. Nếu xác định tinh hoàn đã hoại tử thì phải cắt bỏ tinh hoàn. Nếu được chẩn đoán sớm, tỉ lệ cứu sống tinh hoàn có thể đến 100%.