Cảnh giác trước nguy cơ đột quỵ ở người trẻ

Áp lực công việc, lối sống thiếu khoa học và căng thẳng kéo dài đang âm thầm đẩy thế hệ 8X, 9X vào nhóm nguy cơ cao.

Cách đây vài tháng, anh Trần Minh Quang, 39 tuổi, nhân viên kinh doanh ở Cà Mau, bất ngờ ngã quỵ khi đang họp. Sau khi được cấp cứu, bác sĩ chẩn đoán anh bị đột quỵ do thiếu máu não. Quang vốn khỏe mạnh, không có bệnh nền, nhưng nhiều năm nay luôn làm việc căng thẳng, thường xuyên thức khuya. Trường hợp của anh Quang không còn hiếm gặp, bởi thống kê cho thấy số ca đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng nhanh.

Đột quỵ không còn là “đặc quyền” của tuổi già

Theo Tổ chức Đột quỵ Thế giới (World Stroke Organization - WSO), mỗi năm có khoảng 16% ca đột quỵ mới xảy ra ở nhóm tuổi 15-49, cho thấy gánh nặng bệnh lý này đang lan rộng ở thế hệ trẻ. Nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu 2021 cũng chỉ ra Việt Nam ghi nhận tỷ lệ mắc đột quỵ khoảng 222 ca trên 100.000 dân mỗi năm, tương đương hơn 200.000 trường hợp mới hằng năm.

Đáng chú ý, nhiều trung tâm đột quỵ tại Việt Nam cho biết tuổi trung bình bệnh nhân vào viện chỉ khoảng 62 tuổi, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển (thường trên 70 tuổi). Điều này phản ánh tình trạng “trẻ hóa” bệnh nhân đột quỵ rõ rệt trong thập kỷ qua.

BS. CKI. Nguyễn Văn Phúc, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Hoàn Mỹ Minh Hải, nhận định: “Căng thẳng mạn tính, thiếu ngủ, hút thuốc, lạm dụng rượu bia, ít vận động… đang làm người trẻ rơi vào nhóm nguy cơ cao mà không hề biết.

”Đột quỵ ở người trẻ có thể xảy ra ngay cả khi không có bệnh nền rõ rệt. Những yếu tố như stress công việc, rối loạn giấc ngủ, chế độ ăn uống thất thường, ít vận động thể chất và thói quen hút thuốc, uống rượu bia ngày càng phổ biến. Đặc biệt, không ít ca được xếp vào nhóm “đột quỵ vô căn” (cryptogenic stroke), nghĩa là không tìm thấy yếu tố nguy cơ truyền thống, khiến việc phòng ngừa càng khó khăn hơn.

Điều đáng lo ngại là nhiều người trẻ thường chủ quan, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo sớm như: tê yếu tay chân thoáng qua, đau đầu dữ dội, méo miệng, rối loạn thị giác hoặc nói ngọng tạm thời. Các triệu chứng này dễ bị xem nhẹ, trong khi đây chính là “tín hiệu cầu cứu” của cơ thể trước khi cơn đột quỵ thực sự xảy ra.

Tầm soát sớm, bảo vệ dài lâu

Các chuyên gia thần kinh nhấn mạnh: tầm soát nguy cơ đột quỵ không chỉ dành cho người lớn tuổi, mà cần thiết ngay cả với người trẻ có lối sống căng thẳng, cường độ làm việc cao hoặc có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, thừa cân, hút thuốc lá.

Bác sĩ Phúc cho biết: “Quy trình tầm soát thường bắt đầu bằng thăm khám lâm sàng, đo huyết áp, xét nghiệm đường huyết, mỡ máu, điện tim. Nếu có chỉ định, bác sĩ sẽ tiến hành chụp MRI/MRA sọ não để phát hiện sớm bất thường mạch máu hoặc mảng xơ vữa. Phát hiện sớm cho phép can thiệp kịp thời, ngăn chặn cơn đột quỵ đầu tiên xảy ra, giảm thiểu nguy cơ tử vong và di chứng nặng nề.”

Song song với tầm soát, thay đổi lối sống lành mạnh - ngủ đủ giấc, tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần, kiểm soát cân nặng, hạn chế rượu bia và thuốc lá - cũng là yếu tố quyết định giúp người trẻ tự bảo vệ mình.

Ở Việt Nam, nhiều bệnh viện đã đầu tư mạnh mẽ vào trang thiết bị chẩn đoán hiện đại và quy trình điều trị theo chuẩn quốc tế. Tập đoàn y khoa Hoàn Mỹ là một trong những hệ thống tiên phong đạt chứng nhận quốc tế ACHSI về chất lượng bệnh viện, đồng thời có hai đơn vị đột quỵ (Hoàn Mỹ Sài Gòn và Hoàn Mỹ Cửu Long) được trao chứng nhận Vàng từ WSO. Đây là sự khẳng định cho năng lực cấp cứu và điều trị đạt chuẩn toàn cầu.

Đáng chú ý, tại Đồng bằng Sông Cửu Long, Bệnh viện Hoàn Mỹ Minh Hải triển khai gói tầm soát đột quỵ toàn diện, bao gồm khám thần kinh, xét nghiệm chuyên sâu, chụp MRI/MRA mạch não và tư vấn lối sống - dinh dưỡng. Đây là lựa chọn phù hợp cho người trẻ bận rộn muốn có cái nhìn tổng thể về sức khỏe não, tim mạch và các yếu tố nguy cơ. Hiện bệnh viện triển khai ưu đãi cho gói tầm soát đột quỵ: từ 3,89 triệu đồng áp dụng cho khách hàng dịch vụ từ nay đến hết năm 2025.

Không ít bệnh nhân sau khi tầm soát đã phát hiện bất thường tiềm ẩn và kịp thời thay đổi chế độ sinh hoạt hoặc can thiệp y khoa trước khi tai biến xảy ra. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa hơn chữa trị.

Đột quỵ không chừa một ai, kể cả người trẻ ở độ tuổi sung sức. Sự chủ quan, trì hoãn thăm khám có thể phải trả giá bằng sức khỏe và tương lai. Thay vì chờ đến khi cơ thể phát tín hiệu muộn, mỗi người nên chủ động tầm soát sớm, chăm sóc sức khỏe khoa học và bền vững.