Hình sự hóa quan hệ dân sự?

Ngày 1-12, TAND tỉnh Đắk Nông đã xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Thị Bích Thảo (SN 1978; ngụ TP Pleiku, tỉnh Gia Lai) về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Sau hơn 2 giờ xét xử, mặc dù đại diện VKSND tỉnh đề nghị mức án 14-15 năm tù đối với bị cáo Thảo nhưng HĐXX đã tuyên trả hồ sơ để điều tra lại.

Vay “nóng” lãi suất cao

Tại phiên tòa, bị cáo Thảo thừa nhận từ năm 2012 đến tháng 6-2013, bà đã nhiều lần vay “nóng” của bà Lê Thị Hòe (ngụ thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông) tổng số tiền 2,71 tỉ đồng để kịp có vốn cho chồng và 3 người bạn của chồng nhận công trình xây dựng cầu đường ở Campuchia. Do những người này không trả tiền đúng thời hạn như cam kết nên bà Thảo không có tiền trả nợ. Bị thúc ép, bà Thảo phải đi vay của một số người khác cũng lãi suất cao để trả nợ cho bà Hòe.

Bị cáo Nguyễn Thị Bích Thảo tại phiên tòa sơ thẩm

Tôi vay bà Hòe tổng cộng 2,71 tỉ đồng, đã trả được hơn 1,34 tỉ đồng tiền gốc và 1,39 tỉ đồng tiền lãi. Bà Hòe đã xác nhận giọng nói trong đoạn ghi âm cho vay lãi suất 5.000 đồng/triệu/ngày với cán bộ VKSND tỉnh Đắk Nông. Ba chủ nợ khác cũng xác nhận bằng văn bản tôi vay tiền để làm ăn và xây dựng công trình bên Campuchia, do lãi suất quá cao nên không thanh toán đúng hẹn, từ đó gây bức xúc rồi làm đơn tố cáo. Tôi đã đề nghị HĐXX làm rõ hành vi cho vay nặng lãi của các chủ nợ” - bị cáo Thảo khai tại tòa. Cũng theo bị cáo này, trong tháng 6-2013, gia đình bà đã gán 1 garage sửa chữa ô tô và một chiếc xe cẩu hàng để trả bớt nợ nên hiện chỉ còn thiếu 5 người tổng số tiền gần 2,4 tỉ đồng.

Tại tòa, bị cáo Thảo còn cho rằng hiện gia đình bà còn hơn 3,4 tỉ đồng người khác nợ và 5 chiếc xe công trình trị giá gần 2 tỉ đồng “Cơ quan điều tra đã cố tìm cách buộc tôi tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” mà thực chất đây chỉ là giao dịch dân sự” - bị cáo Thảo nói.

Bị bắt ở đâu?

Theo cáo trạng, ngày 30-6-2014, bà Nguyễn Thị Bích Thảo đến Bệnh viện Bình Dân Đà Nẵng mổ bướu giáp đa nhân và ngày 7-7-2014 thì ra viện. Ngày 25-8-2014, bà Thảo cùng chồng đến cửa khẩu Lệ Thanh (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) để sang Campuchia thì bị Công an tỉnh Gia Lai bắt giữ. Cáo trạng cho rằng bị can Thảo không về làm việc theo giấy triệu tập của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đắk Nông và nói dối đang điều trị ở bệnh viện trong khi đang ở Gia Lai là có hành vi trốn tránh. Cơ quan công an đã tiến hành xác minh tại Công an phường Nghĩa Phú (thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông), Công an phường Phước Long B (quận 9, TP HCM) và Công an xã Cửu An (thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai) nhưng bà Thảo không có mặt tại địa phương và khi đi cũng không khai báo với chính quyền là nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ trả nợ. Vì vậy, VKSND tỉnh Đắk Nông cho rằng việc bị can Thảo trốn khỏi địa phương thỏa mãn yếu tố cấu thành tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Tuy nhiên, tại tòa, bị cáo Thảo cho rằng gia đình bà đăng ký hộ khẩu thường trú tại TP HCM nhưng căn nhà này đã bán cho người khác. Vợ chồng bà chủ yếu sinh sống tại tỉnh Đắk Nông, sau khi gán garage để trả nợ thì phải về ở nhờ nhà bố mẹ chồng tại TP Pleiku, cũng là nơi đăng ký tạm trú từ tháng 6-2009 đến nay. Vậy nhưng, cơ quan công an không tới địa chỉ đăng ký tạm trú để tìm mà lại tới nguyên quán ở xã Cửu An và một số nơi khác là không hợp lý. Mặt khác, việc vay mượn luôn đứng tên 2 vợ chồng, nếu cơ quan công an cho rằng bà trốn nợ thì người chồng là đầu mối quan trọng sao không hỏi xem bà ở đâu để tới bắt? “Công an TP Pleiku bắt tôi tại phường Trà Bá (TP Pleiku), có hàng chục người chứng kiến nhưng không hiểu sao bản kết luận điều tra lại ghi rằng tôi bị Công an tỉnh Gia Lai bắt khi đang cùng chồng trốn sang Campuchia” - bị cáo Thảo bức xúc. Trong khi đó, tại băng ghi âm mà bà Thảo cung cấp cho phóng viên Báo Người Lao Động, một người được cho là cán bộ công an cũng thừa nhận đã bắt bà tại phường Trà Bá.

Với những gì có trong hồ sơ và thể hiện tại tòa, HĐXX đã trả hồ sơ để xác định việc cán bộ cửa khẩu có làm thủ tục cho bà Thảo xuất cảnh hay không và làm rõ khả năng trả nợ của bị cáo.