Một số nhà vườn phát triển dịch vụ bán hoặc cho thuê nguyên cây ăn trái (xoài, bưởi, sầu riêng…) tại vườn cho khách lẻ. Cây bán xong được làm dấu, đến mùa sẽ hái trái theo đúng chuẩn "của nhà trồng được".
Mua cây, mua luôn công chăm sóc
Rất thích ăn sầu riêng nhưng luôn ám ảnh bởi thông tin nhúng thuốc, chị Trần Thị Nhung (ngụ quận 3, TP HCM) đã mua một cây sầu riêng tại vườn ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre với giá 550.000 đồng qua mạng. Lúc chị đặt mua, cây đang có 10 trái non, đến khi thu hoạch còn 8 trái, mỗi trái 2-3 kg. Tính ra, chị lợi hơn mua sầu riêng ngoài chợ, vừa yên tâm về chất lượng.
Chị Trương Mỹ Ngọc - chủ một cửa hàng trái cây trên đường Trương Quyền (quận 3) - cho biết vườn cây ăn trái của gia đình ở huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre đang nhận khách đặt mua nguyên cây đối với sầu riêng và bưởi theo mùa vụ. "Hơn phân nửa khách đặt mua cây rồi giao cho nhà tôi chăm sóc, thu hoạch giùm. Số còn lại chủ yếu là các gia đình có con nhỏ, muốn trẻ trải nghiệm việc trồng cây nên ghé thăm thường xuyên" - chị Ngọc giải thích.
Khá thành công với mô hình "Cây xoài nhà tôi", từ năm 2016 đến nay, HTX Xoài Mỹ Xương (TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) đã bán hơn 230 cây xoài của các xã viên thông qua website HTX. Chỉ riêng trong năm nay, hơn 100 cây xoài "tuyển" của HTX đã có người mua.
Dẫn chúng tôi đi thăm vườn xoài của gia đình, chỉ những gốc cây được gắn bảng tên chủ sở hữu, ông Võ Việt Hưng, Giám đốc HTX Xoài Mỹ Xương, cho biết năm đầu chỉ khoảng 10 hộ tham gia với khoảng 15 cây. Dần dần, nhiều người thấy bán nguyên cây thu nhập ổn định hơn so với bán cho thương lái nên tự nguyện đăng ký tham gia.
"HTX chúng tôi sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hướng đến hữu cơ nên luôn kiểm soát tốt năng suất, chất lượng. Không chỉ bán quyền sở hữu cây trong vòng 1 năm, HTX còn bán cho khách hàng không gian du lịch đậm chất miền Tây. Khách về vườn thăm cây nếu có nhu cầu sẽ được phục vụ đờn ca tài tử, uống rượu xoài, ăn kem xoài và các món ăn dân dã khác" - ông Hưng tiết lộ.
Khách tham quan vườn xoài thuộc HTX Xoài Mỹ Xương, tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: THANH NHÂN
Người mua, kẻ bán đều lợi
Ông Võ Việt Hưng cho rằng trong mô hình này, cả 3 bên - HTX, xã viên và người mua - đều có lợi.
"Giá bán mỗi cây xoài khoảng 4-8 triệu đồng/năm, nhà vườn lấy tiền từ đầu vụ và đảm nhận nhiệm vụ chăm sóc, thông tin cho người mua biết quá trình tăng trưởng, sản lượng dự kiến và thời gian thu hoạch. Đến khi thu hoạch, sản lượng cao hơn thỏa thuận thì người mua được hưởng trọn, nếu thấp hơn do thiên tai hay thời tiết bất lợi thì nhà vườn sẽ giao 70% sản lượng cam kết, coi như hai bên chia sẻ rủi ro. Trong vòng 1 năm đó, người mua có thể về thăm, chăm sóc, chụp hình lưu niệm với cây bất cứ lúc nào" - ông Hưng cho biết.
Thừa nhận khách mua trước cả cây giúp nhà vườn yên tâm về đầu ra, chị Trương Mỹ Ngọc cho hay để khách hàng hài lòng về dịch vụ là điều không phải dễ. "Thông thường, khách nghĩ trái cây nhà trồng sẽ rất ngon nên họ dễ thất vọng nếu kết quả không như ý. Có khách muốn cây trồng của mình phát triển tự nhiên, không cho bón phân, thuốc nhưng nhà vườn chưa tìm được sản phẩm hữu cơ thay thế, cây thiếu dinh dưỡng, trái không ngon nên bị chê" - chị Ngọc bày tỏ.
Ông Nguyễn Minh Nhân, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vuông Tròn - một trong những mô hình đầu tiên tại TP HCM cung cấp dịch vụ trải nghiệm trồng dưa lưới, cho biết rắc rối phát sinh khi lượng khách tăng nhanh khiến việc phục vụ gặp khó khăn. Theo ông Nhân, khách hàng thích nhất là trải nghiệm ngày thu hoạch nên khi họ đã có niềm tin về quy trình trồng của vườn thì có thể cung cấp dịch vụ bán hàng tại vườn.
"Họ có thể đến vườn, chọn quả ưng ý nhất để hái và mua, chấp nhận mua cao hơn giá thị trường 20%-30%" - ông Nhân gợi ý.
Quảng bá thương hiệu trái cây Việt
Theo ông Võ Việt Hưng, HTX có hẳn tiêu chí chọn cây và nhà vườn tham gia mô hình. Cây xoài phải có tán đẹp, năng suất chất lượng ổn định. Nhà vườn phải thuận tiện đường giao thông, điều kiện vệ sinh cơ bản.
"Đó phải là những nông dân sản xuất giỏi, uy tín, trung thực, có khả năng giao tiếp để kết nối với khách hàng. Chúng tôi đang tính toán liên kết với các hộ dân lân cận để thiết kế thêm một số dịch vụ vui chơi giải trí, vừa phát triển bền vững mô hình "Cây xoài nhà tôi" vừa mở rộng dịch vụ du lịch cộng đồng, qua đó quảng bá thương hiệu xoài cát Mỹ Xương hiệu quả hơn" - ông Hưng bộc bạch.