Trong thú ẩm thực vùng Tây Bắc, người ta không thể không nói đến giống gà đen của đồng bào dân tộc Mông. " Leo" ruộng bâc thang đây là loại gà đặc biệt đã trở thành thương hiệu riêng của các tỉnh Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái.
Gà Mông đen có đặc điểm là các bộ phận như lông, da, mào... đều có màu đen. Ảnh: N.Q
Gà đen là giống gà quý hiếm, có đặc điểm chân 5 móng, thịt đen, xương đen, hàm lượng mỡ trong thịt ít, thịt chắc và rất thơm ngon vào hàng bậc nhất trong các giống gà ở nước ta hiện nay. Do đặc thù sống ở vùng núi cao, nên giống gà này bay, nhảy không kém gà rừng, gà nở ra mới một ngày tuổi đã tập bay, nhảy để tìm kiếm thức ăn ở nơi có điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Có lẽ chính vì vậy loại gà này có sức đề kháng rất tốt, chúng cứ như cây cỏ lớn lên nơi núi rừng, chẳng cần vacxin mà vẫn khỏe mạnh và sinh sôi nảy nở.
Gà đen được người dân vùng cao thả trên đồi núi để kiếm ăn nên thịt rất chắc và ngọt. Ảnh: N.Q
Gà đen có thể chế biến ra nhiều món ngon như: rán, nướng, xào, hấp... song món ăn đơn giản mà giữ trọn vẹn hương vị nhất vẫn là gà luộc chấm với muối tiêu chanh. Thịt gà đen có mùi thơm đặc trưng, mềm ngọt và đậm đà, ngon không cưỡng nổi. Không chỉ là nguyên liệu để tạo ra những món ăn vùng cao thơm ngon bậc nhất, gà đen còn có tác dụng chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe rất tốt.
Món gà đen luộc chấm muối tiêu giữ trọn vẹn hương vị thơm ngon, khiến thực khách nhớ mãi. Ảnh: N.Q
Theo các nhà khoa học, gà đen cung cấp lượng axit glutamic cao tới 3,87% nên thịt gà có vị ngọt đậm. Ngoài sử dụng làm thực phẩm, bà con dân tộc Mông còn nấu cao gà đen để bồi bổ sức khỏe, chữa bệnh suy nhược. Mật gà đen dùng để chữa bệnh cho trẻ em, xương nấu cao chữa bệnh run tay, run chân… Gà đen của đồng bào Mông đem nấu canh gừng hoặc hầm cùng ba ba, hầm nấm linh chi, tiềm sâm quý để làm những vị thuốc và tăng cường sinh lực.
Là giống quý nên gà đen dân tộc Mông thường được người miền xuôi tìm mua, trở thành món đặc sản trong thực đơn ở những nhà hàng và được coi là "món ăn của vua chúa". Ngày thường, gà Mông đen có giá 250.000 - 300.000 đồng/kg, những ngày gần Tết giá của nó có thể lên tới 400.000 đồng/kg. Nếu biết phát huy thế mạnh chăn nuôi thì đây là giống con không chỉ giúp bà con dân tộc thiểu số xóa đói nghèo mà còn có thể làm giàu ở vùng cao.