Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trăn trở về nguồn nhân lực du lịch

Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Diễn đàn Nguồn nhân lực Du lịch Việt Nam 2019, do Sở Du lịch TP HCM phối hợp với Trường ĐH Hoa Sen tổ chức ngày 12-4 tại TP HCM.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại diễn đàn Nguồn nhân lực Du lịch Việt Nam 2019

Phát biểu tại diễn đàn, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong cho biết đây là lần đần tiên TP tổ chức diễn đàn để lắng nghe thực trạng và giải pháp cho nguồn nhân lực du lịch, tăng cường liên kết giữa cơ sở đào tạo trên cả nước. Những năm qua, nhà nước có nhiều chính sách phát triển ngành du lịch, quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam. Đặc biệt, từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 08, Chính phủ ban hành nghị quyết 03 về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, vai trò, vị trí của ngành du lịch ngày càng được khẳng định.

"TP HCM phấn đấu đến năm 2020 du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đến năm 2030 thuộc nhóm các TP có ngành du lịch phát triển hàng đầu khu vực Đông Nam Á" – Chủ tịch TP nhấn mạnh.

Tuy nhiên theo ông Nguyễn Thành Phong, nguồn nhân lực là một trong những điểm nghẽn của ngành du lịch hiện nay, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao và sự cạnh tranh của các quốc gia khác khi thực hiện thỏa thuận về di chuyển lao động tự do giữa các nước.

Theo các báo cáo Chỉ số cạnh tranh ngành Du lịch và Lữ hành của World Economic Forum, chỉ số cạnh tranh chung của du lịch Việt Nam đang được cải thiện khá nhanh từ vị trí thứ 80/140 quốc gia năm 2013 rút dần thứ bậc thành 67/136 năm 2017.

Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong

Nhưng theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Du lịch TP HCM, nhiều chỉ tiêu lẽ ra được coi là lợi thế của du lịch Việt Nam vẫn chưa được đánh giá cao, trong đó có chỉ tiêu về nguồn nhân lực chưa phải là lợi thế so với các nước khác. Dù tài nguyên du lịch có ưu đãi nhưng nếu thiếu nguồn nhân lực chuyên nghiệp - điều kiện quan trọng để đảm bảo chất lượng dịch vụ - sự tăng trưởng du lịch vẫn còn lực cản.

Trên thực tế ngành du lịch đang rất "khát" nhân lực lành nghề, chất lượng cao. Theo Tổng cục Du lịch, mỗi năm toàn ngành cần thêm gần 40.000 lao động nhưng lượng sinh viên chuyên ngành ra trường chỉ khoảng 15.000 người/năm, trong đó chỉ hơn 12% có trình độ cao đẳng, đại học trở lên...

Đáng lưu ý, ông Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết năng suất lao động còn thấp so với các nước trong khu vực. Năm 2018, ngành du lịch Việt Nam đón 15,5 triệu lượt khách quốc tế, doanh thu du lịch cả nước 23 tỉ USD, đóng góp 7,5% vào GDP. Đây là mức tăng doanh thu ấn tượng nhưng năng suất lại khá thấp, với chỉ 3.477 USD/năm/người. Trong khi đó ở Singapore, đất nước với số dân gần 5,9 triệu người nhưng có tới khoảng 80% làm trong ngành du lịch, mỗi lao động trong ngành tạo ra 47.713 USD/năm, gấp 15 lần Việt Nam; còn ở Thái Lan, mỗi lao động tạo ra 8.369 USD/năm, gấp 2,5 lần.

Các đại biểu tham dự diễn đàn sáng 12-4 tại TP HCM

Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nêu 3 câu hỏi và một số gợi ý chiến lược đối với nguồn nhân lực du lịch Việt Nam, cũng với những trăn trở. Theo Thủ tướng, nguồn nhân lực được xác định là một trong 3 đột phá chiến lược hàng đầu để đưa Việt Nam thoát bẫy thu nhập trung bình.

Cụ thể, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặt vấn đề ngành du lịch liệu có đủ hấp dẫn để cạnh tranh, thu hút nhân tài, lực lượng lao động có kỹ năng trong nước và cả quốc tế vào làm hay không? Vì các thu hút đãi ngộ nhân tài sẽ quyết định việc thu hút nguồn nhân lực từ môi trường làm việc, văn hóa công ty… Đây không chỉ là câu hỏi dành cho doanh nghiệp mà cả cơ quan quản lý nhà nước, bởi du lịch là ngành có tính cạnh tranh toàn cầu.

"Môi trường tạo nên con người. Đầu vào quan trọng nhưng đầu ra cũng quan trọng, vậy doanh nghiệp, xã hội đã sử dụng nguồn nhân lực như thế nào? Chúng ta xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, chiếm trên 10%GDP, tạo sức lan tỏa với ngành kinh tế cả nước vậy phải làm gì để tối ưu hóa nguồn lực sẵn có?" – Thủ tướng đặt câu hỏi.

Quan trọng không kém, cộng đồng du lịch sẽ đóng vai trò quyết định sự phát triển của du lịch, từ người dân bán hàng rong đến tài xế taxi…. Ở Hội An, sáng sớm vào xem đồ không mua cũng không sao nhưng ở nơi khác, du khách có thể bị chửi một phần do cách ứng xử. Hay giữa lúc hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, có nhiều người dân bưng bát nước chè ra cho phóng viên quốc tế cũng là hình ảnh đẹp cho du lịch. Do đó, có rất nhiều bộ phận liên quan góp phần cho ngành du lịch phát triển chứ không chỉ doanh nghiệp, trường học.

Thủ tướng đúc kết "con người, cơ sở hạ tầng và chiến lược" là ba yếu tố quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực du lịch để góp phần xây dựng Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn.