Ngày 26-2, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã chủ trì cuộc họp với các cơ quan thuộc bộ để đánh giá tác động của dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra (Covid-19) đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước.
Cục Công nghiệp đã có báo cáo tác động của dịch Covid-19 đến một số ngành sản xuất của Việt Nam. Trong đó, nhấn mạnh đến vướng mắc về nguồn cung nguyên phụ liệu, linh phụ kiện đầu vào cho sản xuất.
Theo Cục Công nghiệp, đặc tính phân bổ và liên kết chặt chẽ của chuỗi giá trị toàn cầu khiến ngay cả các quốc gia có nền sản xuất phát triển, tỉ lệ nội địa hóa cao cũng đứng trước nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất trong trường hợp thiếu một số linh phụ kiện để cấu thành nên sản phẩm. Do đó, hoạt động sản xuất của nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới đã bị ảnh hưởng do dịch bệnh Covid-19 tại Trung Quốc.
Do dịch Covid-19, một số ngành sản xuất của Việt Nam đang đối mặt với việc thiếu nguyên phụ liệu
Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam hiện nay phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung cấp nguyên phụ liệu, linh kiện đầu vào nhập khẩu từ Trung Quốc và các quốc gia khác đang chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh (Hàn Quốc, Nhật Bản) để phục vụ sản xuất.
Đại diện Cục Công nghiệp cho biết những ngành hàng chịu ảnh hưởng nhiều nhất gồm: Ngành điện - điện tử; da giày; sản xuất lắp ráp ôtô.
Phân tích cụ thể, Cục Công nghiệp cho biết năm 2019, Việt Nam nhập khẩu khoảng 40 tỉ USD các mặt hàng linh kiện điện tử, trong đó nhập khẩu từ Hàn Quốc là 16,8 tỉ USD (chiếm 42%), từ Trung Quốc là 13,8 tỉ USD (chiếm 34%), từ Nhật Bản 1,7 tỉ USD (chiếm 4,2%).
"Hiện nay, các doanh nghiệp điện tử chỉ còn đủ lượng linh phụ kiện phục vụ cho sản xuất trong khoảng đến giữa hoặc cuối tháng 3-2020"- đại diện Cục Công nghiệp nhấn mạnh.
Đối với ngành dệt may và da - giày - túi xách, đa số các doanh nghiệp chỉ dự trữ nguyên phụ liệu tới đầu tháng 3-2020 hoặc đầu tháng 4-2020. Do đó, khả năng nhiều doanh nghiệp trong ngành phải tạm ngừng sản xuất là rất lớn.
Theo Cục Công nghiệp, năm 2019, Việt Nam nhập khẩu 2,47 tỉ USD bông các loại, 2,3 tỉ USD xơ, sợi, 12,69 tỉ USD vải các loại, và khoảng 5,61 tỉ USD nguyên phụ liệu dệt may da giày. Trong đó, nhập khẩu từ Trung Quốc là 1,32 tỉ USD xơ sợi (57,39%); 7,73 tỉ USD vải (60,91%) và 2,45 tỉ USD nguyên phụ liệu dệt may, da giày (43,67%).
Đánh giá của Cục Công nghiệp cho thấy năm 2019, Việt Nam nhập khẩu gần 4 tỉ USD phụ tùng linh kiện ôtô, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc là 0,7 tỉ USD (17,54%), từ Hàn Quốc là 1,14 tỉ USD (28,57%), và từ Nhật Bản là 0,72 tỉ USD (18,04%). Đặc biệt, ngành sản xuất ôtô tải phụ thuộc vào hơn 70% linh phụ kiện từ Trung Quốc.
"Các dòng xe du lịch có linh kiện được nhập khẩu từ nhiều quốc gia để tiến hành lắp ráp, tuy nhiên những quốc gia này hoặc đang bùng phát dịch bệnh (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản) hoặc vẫn phải phụ thuộc vào nguồn nguyên phụ liệu từ Trung Quốc để sản xuất linh kiện xuất khẩu sang Việt Nam (Ấn Độ, các quốc gia Đông Nam Á)"- báo cáo của Cục Công nghiệp nêu rõ.
Cơ quan này cũng cho biết dự kiến đến cuối Quý I/2020, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ việc thiếu hụt nguồn linh phụ kiện phục vụ sản xuất.
Hiện nay, nguồn cung nguyên vật liệu và linh phụ kiện đầu vào sản xuất từ Trung Quốc và các quốc gia khác gặp nhiều khó khăn bởi các biện pháp kiểm soát dịch bệnh tại biên giới của cả Việt Nam lẫn Trung Quốc sẽ khiến việc thông quan các lô hàng nhập khẩu khó khăn hơn nhiều so với trước đây.
Bên cạnh đó, các nhà máy sản xuất các sản phẩm nguyên phụ liệu đầu vào cho Việt Nam tại Trung Quốc hiện nay cũng đang tạm thời ngừng sản xuất hoặc chỉ hoạt động rất ít trong bối cảnh dịch bệnh lan rộng.
Do các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hiện nay chủ yếu được tổ chức theo chuỗi giá trị rất chặt chẽ, ngay cả trong vấn đề cung cấp nguyên phụ liệu và linh phụ kiện đầu vào, vì vậy việc ngay lập tức tìm được nguồn thay thế các yếu tố này trong ngắn hạn là hết sức khó khăn.
Cục Công nghiệp cho rằng trong trường hợp dịch bệnh kết thúc và phía Trung Quốc sản xuất, cung ứng trở lại nguồn đầu vào cho sản xuất trong nước thì giá thành nguyên vật liệu, linh phụ kiện nhập khẩu từ Trung Quốc có thể sẽ tăng lên so với trước đây, gây ảnh hưởng đến giá thành sản xuất sản phẩm trong nước.