Gemcoin được giới thiệu “ra mắt ngày 1-9-2014 tại Mỹ với giá 0,05 USD và chính thức vào VN từ tháng 5-2015” - Đồ họa: Hồng Sơn
Được quảng cáo là loại “tiền điện tử đầu tiên và duy nhất trên thế giới” có giá trị vật chất được đảm bảo bằng loại đá quý hiếm (hổ phách) thuộc sở hữu của Quỹ AFG Hoa Kỳ và Công ty USFIA (trị giá 15 tỉ USD), các thành viên của loại tiền điện tử này đang dùng đủ mọi cách để lôi kéo nhiều người tham gia.
Trên website của đồng Gemcoin quảng cáo, đồng này chính thức được giao dịch tại Mỹ với giá khởi điểm là 0,05 USD ngày 1-9-2014 và đến nay đã tăng 5,4 lần, lên 0,2729 USD; rồi “đồng Gemcoin sẽ không dễ dàng mất giá hay tụt giá...”. Trang web này cũng khẳng định mục tiêu của Gemcoin là “tạo ra nền tảng giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới...”. Rất nhiều người đã vào hỏi cách đầu tư, liên hệ ai và ngay lập tức nhận được những số điện thoại liên hệ kèm theo những tư vấn cụ thể, chỉ dẫn nhiệt tình.
Sợ bị hack, yêu cầu nộp tiền mặt
Ở trên thị trường, các thành viên của mạng Gemcoin cũng ráo riết săn lùng nhà đầu tư (NĐT).
Hẹn gặp chúng tôi tại một quán cà phê trên địa bàn Q.Phú Nhuận (TP HCM), Lâm (tự nhận là một trong những người đầu tiên đưa Gemcoin vào VN) phân trần: “Công ty hiện đang sửa sang để chuẩn bị khai trương vào tháng 10 nên mới phải hẹn gặp các NĐT tại đây”.
Người này giới thiệu chắc nịch, đây là “đồng tiền điện tử duy nhất có giá trị thực” vì được đảm bảo bởi Công ty đá quý USFIA (trụ sở đặt tại California). Công ty này trị giá 15 tỉ USD, sở hữu một mỏ đá hổ phách chứa 2/3 hổ phách chất lượng hàng đầu thế giới. “Gemcoin khác các đồng tiền ảo là ở chỗ đó. Giờ đầu tư là tốt nhất vì giá của Gemcoin mới ở mức 0,3137 USD”, Lâm chèo kéo.
Lâm bảo Gemcoin có 5 gói đầu tư từ 1.000 đến 30.000 USD. Mỗi gói, ngoài số coin nhận được còn được nhận viên đá quý tương đương số tiền bỏ ra. “Mới chơi các anh chị mua thử gói thấp 1.000 USD, tương đương với 25 triệu đồng. Sở dĩ 1.000 USD tương đương 25 triệu đồng là do tính tỷ giá... 25.000 đồng/USD bao gồm phí chuyển tiền ra nước ngoài. Nhưng khi NĐT nhận tiền từ Gemcoin, tỷ giá lúc này được tính là 22.000 đồng/USD”, Lâm giải thích, đồng thời thừa nhận "nói cho vui chứ không biết giá trị như thế nào, chỉ mang tính quà tặng thôi”.
Đặc biệt, Lâm đề nghị những người tham gia đưa thẳng tiền mặt cho mình. "Trước đây, Công ty USFIA chấp nhận chuyển khoản thanh toán mua các gói đầu tư Gemcoin bằng thẻ Visa và MasterCard. Nhưng tình trạng tội phạm sử dụng những thẻ Visa, MasterCard đánh cắp để mua Gemcoin nên công ty quyết định dừng phương thức thanh toán này. Đầu tư vào Gemcoin là đầu tư vào niềm tin nên các anh chị cứ đưa tiền cho chúng tôi để chúng tôi thực hiện chuyển ra ngoài. Chúng tôi có nhiệm vụ cung cấp mã code đồng Gemcoin cho NĐT” - Lâm giải thích.
Để tăng thêm phần “hấp dẫn”, Lâm cho biết đến tháng 11 sẽ có sàn cho NĐT giao dịch. “Theo quy định, tham gia gói Gemcoin hiện nay thì 2 tháng sau mới được giao dịch nên bây giờ đầu tư là vừa kịp. Các anh chị được phép bán từ 1 - 5% giá trị coin mỗi lần và một ngày không được bán quá 10%”, Lâm dẫn dụ và trấn an khi một số người tỏ ra e ngại vì đầu tư rồi không biết bán cho ai: “Trường hợp cần bán coin, tôi sẽ mua lại và bán cho những người cần nâng cấp gói đầu tư. Lúc đó tùy theo giá coin thương lượng”.
Sống nhờ... hoa hồng
Dù chưa có sàn giao dịch mua bán nhưng hiện có khá đông người tham gia đầu tư vào Gemcoin. Một NĐT ở phía bắc cho chúng tôi biết, cách đây một tháng mua gói đầu tư 1.000 USD và nay đã lấy lại được 300 USD. Nhưng theo một thành viên của mạng lưới, 300 USD này không phải có từ bán coin hưởng chênh lệch giá mà là... tiền hoa hồng có được từ việc mời người khác mua Gemcoin.
Theo lời Lâm, “dù mới xuất hiện tại VN vài tháng nay nhưng số NĐT đã phát triển lên 3.000 người, chủ yếu tập trung ở phía bắc”, trong đó có khoảng 1.000 người làm nhiệm vụ phát triển mạng lưới. “Tụi em sống chủ yếu nhờ hoa hồng giới thiệu người khác vào mua Gemcoin. Trước đây em bán thực phẩm chức năng đã có một lượng khách hàng nên khi giới thiệu kênh đầu tư này với họ thì họ tham gia ngay”, Lâm nói và chỉ qua bàn cà phê có 4 người đang ngồi: “Khách đang chờ em, trong đó một chị đã tham gia vào Gemcoin và giới thiệu 3 người kia đến để nghe em tư vấn đầu tư cũng như kiếm tiền từ Gemcoin”.
Nhờ cách chia hoa hồng và thưởng của hệ thống Gemcoin nên đa số thành viên của đồng tiền này dụ dỗ, kêu gọi người tham gia chứ không phải nhờ vào sự tăng giá của đồng tiền như họ vẫn đang quảng cáo.
Tổng cộng có 7 loại hoa hồng và tiền thưởng, gồm: hoa hồng bảo trợ, hoa hồng đội nhóm (nhị phân), hoa hồng tái tiêu dùng, thưởng du lịch Mỹ, thưởng xe, thưởng nhà (biệt thự), định cư tại Mỹ. Cách tính hoa hồng cũng tương tự với các đồng tiền ảo khác, theo mô hình đa cấp. NĐT thứ nhất được hưởng hoa hồng với những người tham gia sau theo tỷ lệ quy định...
Đặc biệt, những người tham gia gói 10.000 USD và trực tiếp giới thiệu 5 NĐT khác tham gia mỗi người gói 10.000 USD sẽ được đi du lịch và tập huấn tại Mỹ. Ngoài ra, người phát triển hệ thống liên tục 3 tháng số lượng NĐT tham gia 30.000 USD/tháng sẽ được tặng xe BMW trị giá 50.000 USD. Hoặc 3 tháng liên tục phát triển NĐT 60.000 USD/tháng sẽ được tặng Mercedez hoặc Porche trị giá 90.000 USD...
Theo chuyên gia Huỳnh Trung Minh, với mô hình chia hoa hồng đa cấp, thực chất là người vào sau trả tiền cho người trước đó. Người vào trước mong muốn lấy lại tiền nhanh thì lôi kéo người khác tham gia, đến khi số tiền gỡ gạc được vượt quá số tiền bỏ ra lại mong kiếm thêm tiền. Cứ thế mà “chân rết”, mạng lưới của các đồng tiền ảo phát triển mạnh lên. Do “ăn thịt của nhau”, người đến sau trả tiền cho người đến trước nên với mô hình chi trả hoa hồng nhiều, qua nhiều tầng lớp có thể dẫn đến sự sụp đổ và người đến sau sẽ không còn gì.
Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP HCM, khẳng định các đồng tiền ảo không được pháp luật VN thừa nhận nên những người đầu tư vào đồng tiền này sẽ không được bảo vệ. Hiện nay Chính phủ đang sửa đổi, bổ sung một số điều về thanh toán không dùng tiền mặt.
Trong đó có quy định các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, còn những phương tiện thanh toán khác sẽ không được pháp luật thừa nhận và bảo vệ. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan quản lý như Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Thông tin - Truyền thông... có căn cứ pháp lý cũng như cơ chế quản lý, xử lý.
TS Bùi Quang Tín, giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh Trường đại học Ngân hàng TP HCM, cho rằng không những Gemcoin, Bitcoin, Onecoin... mà sắp tới sẽ còn nhiều đồng tiền ảo khác xâm nhập vào VN khi mà việc phát triển thị trường và tìm kiếm NĐT quá dễ dàng cũng như việc xử lý của cơ quan chức năng chưa kịp thời.
Các quy định về quản lý cần sớm được hoàn thiện, nếu không sẽ làm mất ổn định hệ thống tài chính tiền tệ VN. Đối với NĐT tham gia vào hoạt động kinh doanh mà nhà nước không thừa nhận thì giao dịch đó vô hiệu, đồng thời người tham gia vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ nặng nhẹ khác nhau.