Hàng không là một ngành đặc thù với rất nhiều quy định nghiêm ngặt đòi hỏi các hãng hàng không phải tuân theo để đảm bảo hoạt động khai thác an toàn. Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng dịch vụ hàng không cao nhất khu vực và Đông Nam Á cũng là khu vực mà ngành hàng không có tốc độ tăng trưởng nhanh và năng động nhất thế giới hiện nay. 

Theo thống kê, cứ mỗi 1% tăng trưởng của ngành hàng không thì tương đương với khoảng 0,5% tăng trưởng GDP của một quốc gia. Như thế, sự phát triển của ngành hàng không phản ánh sự phát triển của cả nền kinh tế quốc gia.

Tại Việt Nam, cùng với sự tham gia thị trường của hàng không tư nhân tạo ra một cuộc cách mạng về đi lại trong hàng không. Năm 2018, ngành hàng không Việt Nam đã vận chuyển gần 50 triệu lượt khách, tăng 10,1% so với năm 2017. Trong đó, chỉ tính riêng Vietjet đã vận chuyển hơn 23 triệu lượt khách, tăng gần 40% cho với năm 2017. Sự bùng nổ trong ngành hàng không mang tới cơ hội bay lần đầu cho hàng chục triệu khách hàng.

Năm ngoái, 4 hãng hàng không Việt Nam đã khai thác 296.516 chuyến bay, tăng 9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Vietjet khai thác 118.923 chuyến, tăng 21,8% so với cùng kỳ 2017, số chuyến bay Jetstar Pacific và VASCO cũng tăng lần lượt 8,2% và 11,1% so với cùng kỳ năm trước. Vietnam Airlines có số chuyến bay khai thác giảm nhẹ trong năm 2018 với 128.236 chuyến. Trong số này, có tới 81.200 chuyến bay quốc tế của các hãng hàng không Việt tới hầu hết các nước châu Á, châu Âu, Úc. Tỉ lệ đúng giờ và chất lượng dịch vụ các chuyến bay của các hãng Việt Nam được khách quốc tế đánh giá cao.

Trong bối cảnh hạ tầng hàng không đang quá tải, tỉ lệ đúng giờ (OTP) của các hãng hàng không Việt Nam hiện ở mức cao so với trung bình thế giới là tín hiệu tích cực. Theo số liệu của Cục Hàng không Việt Nam (CAAV), VASCO là hãng có tỉ lệ chuyến bay đúng giờ cao nhất năm 2018 với 96,6%, xếp thứ hai là Vietnam Airlines với 89,2%, tiếp theo là Vietjet với 84,2% và của Jetstar Pacific là 81,5%. Các hãng có số lượng máy bay ít, chuyến bay ít thì ngược lại, sẽ dễ đạt tỉ lệ đúng giờ cao. Theo xếp hạng của OAG - Official Aviation Guide (Chuyên về thống kê dữ liệu khai thác) về chỉ số đúng giờ của 250 hãng hàng không lớn nhất thế giới thì trong năm 2018, tỉ lệ đúng giờ của nhiều hãng hàng không nổi tiếng thế giới khác cũng chỉ bằng hoặc tương đương với các hãng hàng không Việt Nam như Qatar Airways là 85,17%, KLM là 84,52%, All Nippon Airways là 84,43%, Singapore Airlines là 83,46%, Delta Air Lines là 83,08%, Emirates là 81,44%...

Các hãng hàng không lấy lòng khách hàng bằng dịch vụ bay đúng giờ - Ảnh: Chu Lai

Tại Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong năm 2018 với gần 1,1 triệu chuyến bay khai thác, số chuyến bay đúng giờ cũng chỉ đạt 79,48%, tương đương với trung bình cứ mỗi 5 chuyến bay thì có 1 chuyến bay chậm giờ. Rất nhiều người Việt là hành khách từ Mỹ về từng chia sẻ về tình trạng chuyến bay nội địa Mỹ chậm giờ, rồi những chuyến bay quốc tế nối chuyến cũng đến chậm, có khi bị lỡ, chờ cả ngày tại các sân bay. Không phải do ngành hàng không Mỹ điều hành không tốt mà đây là yếu tố mang tính đặc thù của ngành. Thực tế, không quốc gia nào hay hãng hàng không nào thực hiện 100% chuyến bay đúng giờ bởi phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố khách quan, giới hạn kỹ thuật, hạ tầng, công nghệ, con người... Các hãng hàng không đều nỗ lực để tăng tỉ lệ chuyến bay đúng giờ nhằm hạn chế những thiệt hại về kinh tế cho chính hãng hàng không, cho khách hàng và cả nền kinh tế. 

Bên cạnh thống kê về tỉ lệ chuyến bay đúng giờ thì liên quan đến tỉ lệ hủy chuyến, VASCO ngược lại dẫn đầu với 1,5%, xếp thứ hai là Jetstar với 0,5%, Vietnam Airlines với 0,2% và Vietjet có tỉ lệ chuyến bay hủy thấp nhất toàn ngành với 0,1%. 

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả khai thác, Cục Hàng không Việt Nam cũng đã thực hiện các cuộc kiểm tra thường kỳ đối với các hãng hàng không nội địa. Các hãng hàng không đã có các giải pháp để làm giảm tình trạng chậm, hủy chuyến cũng như nỗ lực nâng cao chất lượng công tác xây dựng lịch bay, cải tiến công tác điều hành bay, tăng cường công tác đảm bảo kỹ thuật bay, bố trí nhân viên trợ giúp khách chưa làm thủ tục tại khu vực làm thủ tục trước giờ đóng quầy 15 phút, thông tin cho các bộ phận an ninh, xuất nhập cảnh, hải quan hỗ trợ khách hoàn thiện các thủ tục sớm để không ảnh hưởng tới giờ khởi hành của chuyến bay… Phần lớn các tồn tại được chỉ ra trong quá trình kiểm tra trước đó đã được các hãng hàng không nhanh chóng khắc phục. 

Theo Cục Hàng không, về cơ bản, các hãng hàng không đã thực hiện tương đối đầy đủ trách nhiệm của người vận chuyển trong việc phục vụ hành khách trong trường hợp chuyến bay bị chậm, hủy như ban hành đầy đủ các văn bản, quy trình triển khai phục vụ hành khách, cung cấp thông tin về tình trạng chuyến bay, thực hiện tốt công tác giải quyết các khiếu nại của khách hàng… 

Các kết quả khai thác của hàng không Việt Nam trong năm 2018 ghi nhận được con số tích cực, cho thấy nhu cầu đi lại bằng máy bay của người dân là rất lớn, có tiềm năng và cơ hội để phát triển hơn nữa. Để đảm bảo an toàn khai thác cũng như đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ của các hãng hàng không mà còn từ các cơ quan quản lý, cảng hàng không, điều hành bay, điều hành mặt đất, lực lượng an ninh, hải quan xuất nhập cảnh, các đơn vị cung cấp dịch vụ mặt đất, xăng dầu, kỹ thuật… cùng phối hợp cho những chuyến bay an toàn, đúng giờ của ngành hàng không.