Đề xuất bảo lưu thời gian đóng sau khi hưởng BHXH một lần

Sáng 1-6, tại hội nghị tập huấn về BHXH, BHYT cho phóng viên, biên tập viên các cơ quan thông tấn, báo chí năm 2022, BHXH Việt Nam cho biết tính đến đầu tháng 5-2022, số người tham gia BHXH là 16,608 triệu người, đạt 86,6% kế hoạch, đạt 33,6% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 183.700 người so với tháng trước, tăng 60.800 người so với cuối năm 2021, tăng 521.000 người so với cùng kỳ năm trước.

Tại hội nghị, chia sẻ thông tin về định hướng chính sách BHXH đến năm 2030 và một số nội dung dự kiến sửa đổi Luật BHXH, ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ-TB&XH cho biết mục tiêu mà Nghị quyết số 28 đặt ra là đến năm 2025 phấn đấu đạt khoảng 45% lực lượng lao động (LLLĐ) trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 2,5% LLLĐ trong độ tuổi; khoảng 35% LLLĐ trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp; có khoảng 55% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí XH; chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH đạt mức 85%. 

Một người dân ở huyện Quảng Trạch, Quảng Bình đóng BHXH tự nguyện lần thứ 3 sau khi rút BHXH một lần

Nghị quyết số 28 cũng đưa ra nội dung cải cách là sửa đổi quy định về điều kiện thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sang các nhóm đối tượng khác; sửa đổi, khắc phục các bất hợp lý về chế độ bảo hiểm hưu trí hiện nay theo hướng linh hoạt hơn về điều kiện hưởng chế độ hưu trí, chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH để đạt mục tiêu mở rộng diện bao phủ BHXH.... 

Bên cạnh đó, Luật BHXH sửa đổi cũng đề xuất sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm tiến tới còn 10 năm nhằm tạo điều kiện cho người lao động tham gia BHXH muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH.

Tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút tạo điều kiện để người dân tham gia BHXH tự nguyện thông qua việc: tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia BHXH tự nguyện; và  bổ sung chế độ trợ cấp thai sản trong chính sách BHXH tự nguyện.

Đồng thời, quy định lộ trình giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách. Có chính sách để khuyến khích, tạo điều kiện cho người lao động tham gia đóng góp để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần, bên cạnh việc cho phép người lao động được tiếp tục hưởng BHXH một lần nếu có nhu cầu.

Liên quan đến việc rút BHXH một lần, tại hội nghị, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho biết một kết quả nghiên cứu cho thấy công nhân thường rút BHXH một lần với những trường hợp đóng dưới 10 năm trở lại. 

"Có 61,1% công nhân khảo sát cho rằng sẽ nhận BHXH một lần. Tỉ lệ công nhân không có dự định rút là 31,1% và có ý kiến khác là 7,9%. Trong đó, 56,7% công nhân ở miền Bắc có ý định nhận BHXH một lần, thấp hơn so với 63,3% công nhân ở miền Trung và 63,5% công nhân ở miền Nam. Đối với công nhân điện tử và công nhân may, tỉ lệ này là 59,8% và 62,5%"- ông Hiểu thông tin.

Nguyên nhân rút BHXH một lần là do không có tích luỹ, thu nhập bấp bênh và không có niềm tin vào công việc dài hạn... Do đó, đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách phải có các giải pháp phù hợp để điều chỉnh bổ sung các quy định về pháp luật lao động và BHXH cho giai đoạn tới nhằm khuyến khích công nhân không lựa chọn hình thức rút BHXH một lần.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về đề xuất bảo lưu thời gian đóng sau khi rút BHXH một lần, ông Đào Hải Nam cho biết dù trong nội dung sửa đổi Luật BHXH lần này không đề nghị nội dung này nhưng đây cũng là vấn đề ban soạn thảo đang cân nhắc để tới đây sửa luật có hay không bổ sung quy định này. Tuy nhiên, nếu có thực hiện cũng cần có những quy định để hạn chế việc rút và đóng như quy định khoảng thời gian nhất định sau khi rút BHXH một lần được phép bảo lưu"- ông Nam nói.

Nêu quan điểm về vấn đề này, ông Hiểu cho biết theo quy định hiện nay, khi rút BHXH một lần toàn bộ thời gian đã đóng BHXH trước đó của người lao động không được bảo lưu, tuy nhiên khi sửa đổi dự thảo sửa đổi Luật BHXH cũng nên cân nhắc nội dung này. Trong trường hợp nếu áp dụng cũng nên có quy định rõ ràng về thời gian bảo lưu và thiết kế chính sách theo hướng bao phủ hết thực tế đời sống, tránh tình trạng lạm dụng việc rút BHXH một lần sau đó đóng bổ sung"- ông Hiểu nói.