Chẳng lẽ bó tay?

Thông tin về tình hình nợ BHXH do BHXH TP HCM đưa ra tại buổi làm việc với đoàn giám sát liên ngành trung ương mới đây khiến dư luận giật mình.

Là một trong những địa phương có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, TP HCM là nơi tập trung số lượng DN đông đảo nhất cả nước. Theo BHXH TP, cùng với những khó khăn nhất định trong sản xuất - kinh doanh là tình hình nợ BHXH tại các DN có chiều hướng gia tăng. Không chỉ có những DN vừa và nhỏ, tình trạng nợ đọng BHXH xảy ra phổ biến ở các DN sử dụng hàng chục ngàn lao động, điển hình là Công ty CP Tập đoàn Mai Linh. Hiện DN này đang nợ 113 tỉ đồng và cơ quan BHXH đã khởi kiện ra tòa, đã đề nghị thi hành án nhưng DN vẫn không khắc phục. Sau khi thua kiện, DN này còn thành lập nhiều công ty con, rồi giảm hết lao động nhằm lách luật và trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH.

Thực trạng nợ BHXH rất đáng báo động, song theo các cơ quan chức năng, việc xử lý sai phạm không đơn giản. Bà Trần Kim Yến, Chủ tịch LĐLĐ TP, cho biết thẩm quyền khởi kiện của Công đoàn (CĐ) được pháp luật quy định rõ tại khoản 8, điều 10, Luật CĐ 2012 và khoản 2, điều 187 Bộ Luật Tố tụng Dân sự 2015. Quy định là vậy song thực hiện rất nhiêu khê, nguyên nhân do luật không thống nhất. Chẳng hạn, đối với tranh chấp lao động tập thể, đại diện LĐLĐ TP cho biết trình tự thủ tục giải quyết phải qua hòa giải tập thể tại UBND quận, huyện, chỉ khi hòa giải không thành mới kiện ra tòa. Nếu chuyển qua thanh tra xử lý thì lại xử lý theo quy định của cưỡng chế hành chánh, tòa án không thụ lý! Đó là chưa kể một số khó khăn khác về thủ tục ủy quyền.

Nhận diện những khó khăn ấy, lãnh đạo UBND TP kiến nghị Chính phủ cần điều chỉnh, đơn giản hóa thủ tục khi CĐ khởi kiện DN nợ BHXH, bởi nếu tiến hành qua quá nhiều bước thì sẽ mất khá nhiều thời gian. “Cải cách hành chính là đơn giản hóa thủ tục chứ không phải rườm rà. CĐ kiện DN nợ BHXH thì thủ tục cũng chỉ đơn giản như khi cơ quan BHXH đi kiện thì mới hiệu quả” - bà Nguyễn Thị Thu, Phó Chủ tịch UBND TP, bày tỏ.

Theo ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, nếu tòa án tiếp nhận, xử lý các vụ án CĐ kiện đòi BHXH cho NLĐ theo trình tự xử lý tranh chấp lao động thì chắc chắn tổ chức CĐ không thể kiện được. “Trình tự, thủ tục kiện khi CĐ đi kiện phải giống như cơ quan BHXH đi kiện! Tổ chức CĐ TP cứ đưa đơn ra tòa, nếu tòa không thụ lý thì nói rõ lý do để Tổng LĐLĐ Việt Nam làm việc với tòa tối cao để có cách xử lý” - ông Chính nói. Chẳng lẽ bó tay?