Nhắc đến các loại cháo ở TP HCM, không thể không kể đến cháo mực - món cháo bình dân quen thuộc của người dân nơi đây. Thế nhưng, nếu cháo lòng phủ sóng tại nhiều đường lớn, hẻm nhỏ của Sài Gòn thì cháo mực ngược lại. Số lượng quán bán món này không nhiều, càng không có trường hợp ngồi tại nhà, chờ xe bán cháo chạy ngang để gọi và thưởng thức.

Cháo mực đương nhiên thành phần chính là mực, nhưng mực tươi hay mực khô tùy người bán muốn bán gì hay người nấu muốn nấu cháo gì. Với mực khô, cách nấu khá đơn giản, đầu bếp xé nhỏ mực, ngâm với rượu để khử mùi, rồi xào chín với ít nước mắm. Cuối cùng cho mực, huyết, da heo vào nồi cháo, nêm nếm vừa ăn là được.

Quán cháo mực 10 có tuổi đời gần 25 năm

Cháo mực tươi cầu kỳ hơn. Mực tươi sau khi được làm sạch, khử mùi với rượu gừng, để ráo, sẽ hấp chín với gừng tươi. Hoặc, có người cầu kỳ hơn, phơi mực một nắng, mới hấp. Phần cháo trong cách chế biến này cũng có cùng công thức và nguyên liệu như món cháo mực khô.

Khi dọn ăn hay múc cho khách, mực hấp được cho lên trên tô. Cộng thêm nguyên liệu "đắt đỏ" nên cháo mực tươi thường có giá gấp đôi, thậm chí gấp 3 cháo mực khô - không phù hợp với giới bình dân. Vì thế, cháo mực tươi gần như chỉ được nấu trong các bữa ăn gia đình nhà hay phục vụ trong các quán, nhà hàng lớn.

Số lượng quán cháo mực tại Sài Gòn không nhiều, nhưng không phải không có những cái tên nổi bật  như cháo mực Thanh Sơn (Nguyễn Đình Chiểu, quận 3); cháo mực Thái Sơn (Đinh Tiên Hoàng, quận 1)... được nhiều người nhắc nhiều nhất với cách bán "tự chọn thành phần ăn kèm' - quán cháo mực 10 (10 Phó Đức Chính, quận 1).

Một tô cháo mực cơ bản tại quán đơn giản với phần cháo hơi đặc ăn kèm huyết, mực khô xé và quẩy dành cho người thích thanh đạm.

Nếu thuộc nhóm "thích thịt", quán có hàng chục món từ trứng vịt bắc thảo, đùi gà, chân gà... đến giò heo để bạn chọn. Khi thanh toán, tiền cháo và phần ăn kèm sẽ được tính riêng. Cách bán này, vừa mang đến sự lựa chọn phong phú cho thực khách và giúp quán 'móc túi' khách nhẹ nhàng.

Nếu thích thanh đạm, bạn có thể gọi một tô cháo mực, ăn kèm quẩy

Chị Phương Uyên, đang làm việc tại công ty trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, kể chị biết quán cháo mực vài năm trước do một người bạn dẫn đến. Cháo mực tại đây thanh, ngọt, dễ ăn và cách bán tự chọn khiến chị khá thích thú nên chị cũng giới thiệu cùng bạn bè. Mỗi lần đến quán, chị chỉ gọi một tô cháo mực ăn kèm với quẩy, không gọi các thành phần khác: "Ăn như vậy sẽ nhẹ bụng, giảm lượng đạm".

Ngược với sở thích chỉ gọi cháo mực của chị Phương Uyên, nhóm bạn của anh Hải Triều (trụ sở công ty trên đường Võ Văn Tần, quận 3) bật mí: "Nhìn có vẻ đơn điệu nhưng các món ăn kèm cháo đều được xử lý và chế biến khá ngon như đùi gà thì dai mềm, giò heo giòn sần sật, trứng bắc thảo béo thơm. Nên không đến thì thôi, đến là cả nhóm kêu một loạt món rồi chia với nhau".

Cháo mực tại quán được nấu với nước hầm xương heo nên thanh ngọt

Huyết và mực cũng được thêm vào tô khi bạn gọi món

Ngoài cháo mực, cách bán này cũng áp dụng với bánh canh, nui, hoành thánh. Thực khách đến quán, ăn ít hay thích thanh đạm, có thể gọi một tô, xì xụp thưởng thức. Khách nhiều tiền hơn hay thích ăn nhiều món ăn thì gọi thêm các thành phần khác. Với cách bán tự chọn, quán có thể phục vụ từ những đối tượng khách cao cấp (gọi nhiều món ăn thêm) đến khách bình dân (chỉ gọi món chính).

Quầy "tự chọn" được đặt ở khu bếp mở ngay mặt tiền quán.

Quán cháo mực 10 (10 Phó Đức Chính, quận 1) bán từ 7 - 22 giờ. Giá các món từ 15.000 đồng.