Ngày ấy, quê tôi miền Trung xứ Quảng nghèo xơ xác. Những năm hạn hán, bão lụt gây mùa màng thất bát, người dân quê tôi thường phải ăn khoai, ăn sắn, ăn bắp để trừ cơm. Cho nên, trong mỗi vườn quê đều có trồng dăm ba cây mít, vài vạt bắp để lấy quả ăn trong những ngày thiếu đói, giáp hạt. Cây bắp đã đi vào đời sống của người dân qua câu ca: “Chèo ghe bẻ bắp bên sông/ Bắp chưa có trái, bẻ bông chèo về/ Chèo về tới bến bà Đề/ Xin ba trái bắp mang về cho con”.
Ở quê tôi, bắp nếp được trồng nhiều trên đất phù sa của ven sông Thu Bồn, xanh tốt mỡ màng. Bắp có thể chế biến các món ăn dân dã thơm ngon như bắp rang, bắp nướng, bắp luộc, bắp xào, bắp ghé cơm, chè bắp, lớ bắp... Song, đối với tôi, món ram bắp thơm, ngon với hương vị đặc trưng do bà ngoại tôi chế biến đã để lại trong tôi nhiều nỗi nhớ về thời thơ ấu.
Ram bắp là món ăn dân dã, dễ làm, ram bắp xứ Quảng không chỉ là món ăn đặc biệt của người bản xứ mà giờ đây còn được người dân nhiều vùng miền biết đến. Không ít bữa tiệc vui, món ram bắp trở thành món ăn hấp dẫn được nhiều người ưa chuộng.
Lúc sinh thời, để chế biến món ram bắp thơm ngon, bà ngoại tôi thường dùng loại bắp nếp, bởi loại bắp quê này vừa mềm, lại vừa thơm. Trước tiên, ngoại chọn những trái bắp còn non, hạt bắp đương ở thời kì ngậm sữa căng mọng. Ngoại dùng dao bén vạt mỏng từng hàng hạt bắp rồi cho vào cối quết thật nhuyễn, thêm một ít khoai môn sáp và trộn với gia vị như tiêu, hành tím, tỏi, bột nêm, lá hẹ cắt ngắn...
Sau đó, ngoại mang ra cuốn trong loại bánh tráng mỏng "chuyên dùng" để có những cuốn ram bắp đều đặn, đẹp mắt. Cho những cuốn ram vừa cuốn này vào chảo dầu ăn, ngoại rán cho ram bắp có màu hơi vàng và mùi thơm bốc lên là ram chín và vớt ra khỏi chảo.
Lúc bấy giờ, anh em chúng tôi có dịp thưởng thức những cuốn ram vàng rộm, béo ngọt, tỏa mùi thơm phức, cuốn với bánh tráng và rau sống còn tươi nguyên như dưa leo, khế, xà lách, rau thơm, dấp cá..., chấm với nước mắm ngon trộn với tỏi, ớt, chanh, đường. Lúc đi học về bụng đói, được ăn những miếng ram bắp của ngoại vừa rán xong còn nóng hôi hổi, vừa thổi, vừa ăn thì không có gì thú vị bằng.
Giờ đây, đời sống kinh tế của cư dân quê tôi cũng khá dần lên, những nồi cơm ghế bắp thơm lừng, những mẻ bắp rang ngào ngạt, những cuốn ram bắp vàng óng, đậm đà hương quê do những bà mẹ quê chế biến cũng dần vắng bóng.
Để nhớ quê, nhớ ngoại, thi thoảng, anh em chúng tôi cũng "biến tấu" món ram bắp này bằng cách cho thêm trứng gà, nhân tôm, thịt, nhộng tằm ăn cũng khá ngon. Song, hình như vẫn thiếu vắng một thứ gì khó nói thành lời, nên chúng tôi vẫn không nguôi nhớ hương vị món ram của ngoại chế biến từ thuở hàn vi.