65 tuổi, trong đó có 46 năm hoạt động trong lĩnh vực giải trí, Tom Hanks có một sự nghiệp điện ảnh đồ sộ mà hiếm ngôi sao đương đại nào có thể sánh được.

Sự gần gũi, trung thực và khiêm nhường của Tom Hank giúp ông được khán giả đại chúng cũng như giới phê bình yêu thích và trân trọng. Hanks được ca ngợi là cá nhân xuất chúng trong lĩnh vực điện ảnh, một vị "thánh sống" của Hollywood.

Nhưng việc được coi là một biểu tượng mẫu mực có làm mất đi sự đa dạng và thú vị trong những vai diễn của Hanks hay không?

Thế giới cần Tom Hanks

Trong hơn 4 thập kỷ hoạt động điện ảnh, tên tuổi Tom Hanks luôn gắn với những vai tử tế. Những nhân vật đàn ông mẫu mực, liêm chính, đấu tranh cho sự công bằng của xã hội hay các giá trị đạo đức… luôn là kiểu vai mà ông chọn lựa. Mr. Nice Guy (quý ông tử tế) hay Mr. Standing Man (Người đàn ông chính trực) là những biệt danh mà công chúng thường đặt cho ông, lấy cảm hứng từ các vai diễn trên màn bạc đến hình ảnh giản dị đời thường.

Tom Hanks thủ vai một cựu chiến binh Mỹ trong phim vừa ra mắt. Ảnh: Vanity Fair.

Trong bộ phim viễn Tây News of the World mới ra mắt, Hanks tiếp tục đảm nhận vai diễn mẫu mực như thế. Tác phẩm do Paul Greengrass đạo diễn, không quá xuất sắc nhưng vẫn chạm tới trái tim khán giả.

Nhưng công bằng mà nói, nếu thiếu Tom Hanks, bộ phim có thể khó tạo được sự chú ý. Trong phim, Hanks thủ vai cựu chiến binh trở về từ Nội chiến Mỹ. Ông lang thang nay đây mai đó ở tiểu bang Texas để đọc tin tức trên báo cho công chúng. Hình ảnh của Hanks trong News of the World tựa một nhà truyền giáo thế tục. Thử hỏi, ai có thể đáng tin cậy hơn Hanks để lột tả vai diễn này?

Hanks có sự nghiệp điện ảnh kỳ lạ. Ông xuất thân là diễn viên hài không được đánh giá cao cho đến khi có bước đột phá với Splash (1984) và Big (1988) trong thập niên 1980. Sang thập niên 1990, ông tỏa sáng với những bộ phim hài, lãng mạn ăn khách hàng đầu như Sleepless in Seattle (1994) và You’ve Got Mail (1998). Thời gian này, Tom Hanks ghi dấu ấn đậm nét với khán giả nhờ màn kết đôi ăn ý với nữ diễn viên Meg Ryan.

Xen kẽ các phim hài, lãng mạn thời kỳ đó, Hanks bắt đầu nhận những vai diễn thách thức, đòi hỏi kỹ năng diễn xuất cao hơn. Philadelphia (1993) - ông đóng vai bệnh nhân AIDS đấu tranh chống lại sự kỳ thị - và Forrest Gump (1994) - Hanks thủ vai gã khờ may mắn - là hai tác phẩm có tính đột phá, đóng vai trò quan trọng nhất trong sự nghiệp của Hanks. Chúng mang về cho ông hai tượng vàng Oscar liên tiếp trong hai năm - điều mà rất hiếm ngôi sao làm được trong lịch sử giải thưởng.

Một sự nghiệp đáng ngưỡng mộ

Thập niên 1990 cũng chứng kiến Hanks vươn lên vị trí số 1 ở kinh đô điện ảnh thế giới với hàng loạt tác phẩm thành công lớn về thương mại. Ông giống như vua Midas với bàn tay vàng - mang đến thành công cho bất cứ bộ phim nào mình góp mặt.

Nửa sau thập niên 1990, đầu 2000 Tom Hanks tiếp tục thành công với hai phần phim hoạt hình Toy Story (1995, 1999) của Pixar, phim phiêu lưu dựa theo sự kiện có thật Apollo 13 (1995), phim chiến tranh Saving Private Ryan (1998), The Green Mile (1999) và cuối cùng là Cast Away (2000). Chuỗi thành công vang dội này khiến Hanks trở thành một ông hoàng không ngai ở Hollywood.

Nam diễn viên thủ vai người đàn ông bị trôi dạt lên đảo hoang trong Cast Away. Ảnh: Fox.

Hình ảnh của Hanks trong các bộ phim nói trên luôn đại diện cho các giá trị và tinh thần Mỹ, đặc biệt là sự công bằng và tử tế. Tom Hanks trên màn ảnh thường được so sánh với các tài tử Hollywood xưa như James Steward, Henry Fonda và Gary Cooper trong các bộ phim làm nên tên tuổi họ như Mr Smith Goes to Washington (1939), 12 Angry Men (1957), High Noon (1952)…

Nhưng đôi khi, những hình mẫu quá cao thượng trên màn ảnh lại là gánh nặng với sự nghiệp của Hanks, vì khán giả luôn chờ đợi điều đó ở ông. Ngay cựu tổng thống Barack Obama, một người rất yêu quý Hanks, cũng thừa nhận hình mẫu "bạn của mọi nhà" khiến ngôi sao 64 tuổi khó lòng thay đổi hình tượng, chưa nói đến việc thủ vai phản diện.

Trong sự nghiệp điện ảnh đồ sộ với 93 tác phẩm và còn tiếp tục tăng lên, khán giả khó lòng tìm thấy Tom Hanks thủ vai một kẻ phản diện đại ác. Trong Road to Perdition (2002) của đạo diễn Sam Mendes, Hanks vào vai kẻ vì bị dồn đến chân tường đã trở thành sát nhân máu lạnh, quyết đuổi tới cùng giết tận kẻ đã gây thảm kịch cho gia đình mình.

Người bị Oscar phớt lờ

Tới đầu thế kỷ 21, dù Tom Hanks vẫn giữ được phong độ trên màn ảnh, giới hàn lâm có vẻ như ít thừa nhận cống hiến của ông hơn. Bằng chứng là trong suốt 2 thập niên qua, Hanks vẫn xuất hiện đều đặn trên màn ảnh, góp mặt trong nhiều tác phẩm tạo được thành công về doanh thu và nghệ thuật nhưng chỉ nhận thêm một đề cử Oscar cho Diễn viên nam phụ xuất sắc trong bộ phim A Beautiful Day in the Neighborhood (2019).

Sau năm 2001, Tom Hanks chỉ được Viện hàn lâm đề cử thêm một lần cho vai nam phụ xuất sắc trong A Beautiful Day in the Neighborhood. Ảnh: Big Beach Film.

Ông có thêm nhiều vai diễn được khen ngợi khác trong các bộ phim The Terminal (2003), Captain Phillips (2013), Bridge of Spies (2015), Sully (2016) và rất có thể cả News of the World (2020). Tuy nhiên hết thảy đều bị Viện Hàn lâm phớt lờ.

Phải chăng sự quay lưng này đến từ việc các vai diễn tuy vẫn hay, vẫn thể hiện được phẩm chất của Hanks, nhưng không còn tạo được sự bất ngờ về mặt diễn xuất nữa?

Hãy xem các bộ phim mà Tom Hanks cộng tác với đạo diễn hàng đầu Steven Spielberg. Saving Private Ryan (1998) là một bộ phim về đề tài chiến tranh xuất chúng, đặt ra nhiều câu hỏi nhức nhối về sứ mệnh và đạo đức, cũng như giá trị mạng sống của người lính trên chiến trường.

Hai bộ phim sau đó - Bridge of Spies và The Post (2017) - dù Tom Hanks vẫn tiếp tục đóng hai hình mẫu nhân vật đáng tin cậy và đại diện cho những giá trị về công lý và pháp quyền, hình ảnh của ông đã có dấu hiệu bị đóng khung, đôi khi còn bị rơi vào lối rao giảng đạo đức.

Giới hàn lâm và phê bình có lẽ vẫn chờ đợi Hanks ở những vai diễn đơn giản, nhưng không ai có thể thay thế, hoặc chỉ cần một hình tượng, một câu thoại, một "meme" là người ta lập tức nghĩ ngay đến Hanks. Ví như hình tượng chiếc hộp chocolate của Gump, điệu nhảy của cậu bé trở thành người lớn trong Bighay Wilson, quả bóng chuyền trở thành người bạn tri kỷ tưởng tượng của nhân vật do Hanks đóng trong Cast Away...

Thế giới luôn cần một ngôi sao như Tom Hanks. Rõ rồi. Nhưng giới phê bình điện ảnh thì luôn đòi hỏi một Tom Hanks mới mẻ, không trùng lặp. Đơn giản là ông hoàn toàn có đủ tài năng và phẩm chất cho những vai diễn lớn.

Captain... gì đó!

Tom Hanks là cái tên bằng vàng trong tất cả dự án mà ông góp mặt. Gần 50 năm làm nghề, ông chưa bao giờ là một ngôi sao gây thất vọng. Tên tuổi ông đại diện cho những bộ phim ấm áp về người tốt. Đây có thể coi là áp lực vô hình khiến Hanks chần chừ trước những vai phản diện.

Hình mẫu quen thuộc của Hanks trên phim thường là những người anh hùng truy cầu các giá trị đạo đức, điều đúng đắn cũng như không bao giờ đầu hàng trước các thế lực xấu hay thử thách ngặt nghèo.

Tinh thần ấy luôn được giữ vững, cho dù ông có vào vai một nhân vật đồ chơi (Toy Story), một cơ trưởng quyết định đáp máy bay xuống sông để giảm thiểu thiệt hại (Sully), một thuyền trưởng đối đầu bọn cướp nguy hiểm (Captain Phillips)…

Điều thú vị (nhưng đôi khi cũng tạo cảm giác lặp lại) là Hanks thường được chọn đóng vai captain (đại úy, cơ trưởng, thuyền trưởng), nhiều đến mức khán giả gọi ông là "Captain something"! Năm 2013, trong một cuộc bình chọn mở, Tom Hanks được bầu là "người đáng tin cậy nhất nước Mỹ".

Không chỉ trên màn ảnh mà ngoài đời thường, khán giả cũng mến mộ Hanks vì luôn đứng về lẽ phải và tinh thần trách nhiệm với xã hội. Một năm trước, thế giới sững sờ khi biết tin Hanks và vợ của ông là Rita Wilson mắc Covid-19 khi đang ở Australia để quay bộ phim về tiểu sử Elvis Presley của đạo diễn Baz Luhrman. Ông là ngôi sao đầu tiên trên thế giới công khai tin tức mình đã mắc Covid-19. Điều này đã góp phần nâng cao ý thức cảnh giác của người dân Mỹ nói riêng và thế giới nói chung với đại dịch.

Tom Hanks công khai thông tin hai vợ chồng mình bị mắc Covid-19 và đã được cách ly, cùng lời động viên người hâm mộ "đừng hoảng sợ". Trong thời gian cách ly, Hanks giết thời gian bằng việc sáng tác trên một chiếc máy đánh chữ cổ được ông sưu tập nhiều năm trước. Sự bình tĩnh và giản dị khiến công chúng càng thêm ngưỡng mộ ông.

Việc được tôn vinh có khiến Hanks trở nên kém thú vị?

Một câu hỏi có tính phản biện trên tờ The Guardian gần đây là: "Liệu trở thành biểu tượng gắn với những nhân vật người tốt có khiến Hanks dần trở thành một diễn viên kém thú vị?". Đó là câu hỏi rất đáng lưu tâm, nhất là khi Tom Hanks vẫn còn nhiều thập kỷ cống hiến cho nghệ thuật ở phía trước.

Tom Hanks cùng bạn diễn Helena Zengel trong News of the World. Ảnh: Perfect World Pictures.

Trong News of the World, Hanks đóng vai một cựu chiến binh có tư tưởng tự do, một người "bán tin tức" theo kiểu cổ điển trong thế kỷ 18. Nhân vật của Hanks, bằng mọi giá, đã bảo vệ một bé gái mồ côi trước đám bắt cóc và buôn người. Ông dần trở nên gắn bó với cô bé bất trị qua những tình thế hiểm nguy.

Hanks không còn là diễn viên mà đã trở thành biểu tượng. Và điều khó cho ông, là đôi khi khán giả xem phim và không thấy nhân vật, họ chỉ thấy Hanks.

The Guardian đặt thêm một câu hỏi khác, là liệu Hanks có thể tạo thêm bất ngờ trong sự nghiệp nếu vai diễn tiếp theo là gã phản diện, như cách Henry Fonda từng rất thành công với Once Upon a Time in the West của đạo diễn Sergio Leone hay không? Bản thân Hanks, trong cuộc trò chuyện mới đây với New York Times cũng nói rằng: "Từ lâu tôi không còn gieo rắc nỗi sợ hãi cho bất kỳ ai".

Phải chăng chính bản thân Hanks cũng thấy mình lặp lại? Không ai đủ cơ sở để xác nhận điều đó, dù nhiều đồn đoán cho rằng nhân vật "captain" cuồng nhiệt Tom Parker trong phim tiểu sử Elvis Presley của Luhrman có thể là một vai khác biệt, không còn là hình mẫu người tốt như Hanks đã từng.

Nhưng sự thay đổi đó, có thì tốt, không có cũng chẳng sao. Bởi công chúng vẫn luôn hâm mộ Hanks như yêu các hình mẫu và biểu tượng quen thuộc gắn với ông trên màn bạc lẫn đời thường. Nhiều người gọi ông là một vị "thánh sống", như David Attenborough hay Dolly Parton vậy.