Chuyện làm ăn
07/02/2016 20:25

Gay cấn hậu trường đàm phán

Hồi hộp, lo lắng, căng thẳng, thậm chí có thành viên trong đoàn đàm phán của Việt Nam bị đột quỵ... là những chuyện không nhiều người biết trong tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương

Buổi tối 5-10-2015, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng mời đoàn đàm phán Việt Nam tới một quán cơm giản dị của người châu Á ở TP Atlanta - Mỹ để ăn mừng thời khắc con tàu Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) cập bến sau nhiều lần lỗi hẹn. Kể từ hôm đó, TPP cho chúng ta kỳ vọng về một “vóc dáng” Việt Nam hoàn toàn mới khi chính thức bước chân vào cộng đồng kinh tế với 12 quốc gia trải khắp 3 châu lục và chiếm đến 40% GDP toàn cầu.

CHÔNG GAI. Tính từ thời điểm nước Mỹ dưới quyền Tổng thống George W. Bush tuyên bố sẽ tham gia đàm phán TPP vào tháng 9-2008, đến nay đã tròn 7 năm các quốc gia kiên trì hóa giải bế tắc, tìm tiếng nói chung để đi đến thời khắc TPP trở thành hiện thực. Vòng đàm phán tại đảo Maui, bang Hawaii - Mỹ vào cuối tháng 7-2015 được coi là dấu mốc cực kỳ quan trọng khi các nước hy vọng có thể ký kết được hiệp định tại đây. Tuy vậy, dù có đến 98% công việc đã hoàn thành nhưng hội nghị vẫn đổ vỡ bởi các bên không đạt được thỏa thuận về ngành công nghiệp ô tô, đường, sữa và dược phẩm.

Cuộc gặp nhau sau đó tại Atlanta vào đầu tháng 10-2015 cũng không kém phần cân não và gay cấn. Cuối cùng, các nước đã xử lý thành công những vấn đề tồn tại ở Maui.

Nhớ lại con đường đã đi qua, các thành viên trong đoàn đàm phán Việt Nam không khỏi xúc động bởi chỉ với số lượng khoảng trên 30 người - ít nhất trong 12 nước tham gia nhưng với sự linh hoạt và khéo léo, chúng ta đã thỏa thuận được những điều khoản có lợi tối đa cho đất nước ở cả 30 chương đàm phán. Tại Maui, có lúc do quá căng thẳng, Trưởng đoàn đàm phán TPP của Việt Nam - Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đã bị đột quỵ tại phòng nghỉ. Thế nhưng, trên bàn đàm phán, ông lại say sưa tranh luận như “lên đồng”. Nhiều lúc giữa các phiên làm việc, mọi người thấy ông “rít” thuốc lá liên tục, đấy là khi ông phải tập trung suy nghĩ cao độ...

“Hiếm có hiệp định nào mà Bộ Chính trị lại họp để bàn thảo nhiều đến thế, ra văn bản nhiều đến thế. Thậm chí, trong Hội nghị Bộ trưởng tại Maui, khi các bộ trưởng ngồi với nhau để sửa từng lời văn một thì các cấp lãnh đạo cao nhất đã kịp thời có những chỉ đạo cho đoàn đàm phán. Nếu không, TPP không thể thành công!” -  một thành viên đoàn đàm phán cho biết.

 

 

HÓC BÚA. Nói về những nút thắt “nghẹt thở” trong quá trình đàm phán, các thành viên đều đánh giá vấn đề doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và lao động - Công đoàn là những thách thức cực kỳ lớn với Việt Nam. Ngoài ra, nguồn gốc xuất xứ, sở hữu trí tuệ, mở cửa thị trường... cũng là những bài toán hóc búa mà các đối tác liên tục đặt ra với chúng ta.

Việt Nam là nước đầu tiên đồng ý thảo luận với Mỹ về vấn đề DNNN. Tuy vậy, Việt Nam không sẵn sàng nhượng bộ mà chủ trương đàm phán theo hướng tìm ra điểm đồng thuận cho cả hai phía. “Mỹ đề xuất đưa DNNN vào nội dung điều chỉnh với những lập luận rất khó cho Việt Nam. Còn Việt Nam, đây là lần đầu tiên vấn đề DNNN được đưa vào đàm phán FTA (hiệp định thương mại tư do). Nhưng trưởng đoàn Trần Quốc Khánh đã dùng tài liệu riêng do chính ông tự chuẩn bị để lập luận với thái độ cứng rắn và Mỹ hầu như không phản bác lại được điểm nào” - nguồn tin thân cận của ông Khánh cho biết.

Vấn đề lao động - Công đoàn thậm chí còn được coi là “khó nhằn” hơn nữa. “Cốt lõi nhất là ta phải khẳng định quan điểm trước sau như một về vị trí không thể thay thế của Tổng LĐLĐ Việt Nam. Chúng ta đã nhiều lần khẳng định ở cấp kỹ thuật cũng như cấp cao nhất rằng Việt Nam không đàm phán TPP bằng mọi giá và Mỹ phải tôn trọng thể chế chính trị của chúng ta.

Cuối cùng, bằng cách dung hòa sự khác biệt về cách hiểu của hai bên, nội dung về lao động - Công đoàn đã quy định không nhất thiết yêu cầu tổ chức của người lao động tại cơ sở phải là thành viên của Tổng LĐLĐ Việt Nam song phải đăng ký với cơ quan có thẩm quyền và khi cơ quan có thẩm quyền chấp nhận thì họ mới được hoạt động.

Thậm chí, họ còn được phép liên kết với nhau thành cấp cao hơn sau thời gian 5 năm từ khi hiệp định có hiệu lực. Chúng ta vừa bảo đảm được vai trò của Tổng LĐLĐ Việt Nam vừa bảo đảm được quy định của Tổ chức Lao động quốc tế, lại giảm thiểu những quan ngại từ nước Mỹ để sau này TPP có thể được Quốc hội thông qua” - thành viên đoàn đàm phán phân tích.

QUYẾT KHÔNG VỀ TAY TRẮNG. Giai đoạn cuối cùng của tiến trình đàm phán được đánh dấu từ vòng đàm phán tại Maui với những phiên làm việc thâu đêm. Đặc biệt là tại Atlanta, các đoàn đã có 5 ngày đêm làm việc liên tục, quên ăn quên ngủ với hàng loạt vấn đề vướng mắc phát sinh. Đó là thời điểm mà các nước bắt đầu “xòe” ra quân bài quan trọng nhất của mình để đàm phán.

Thời gian gấp gáp cùng không khí làm việc tập trung đã không cho phép các thành viên có thời gian nghỉ ngơi. Hội nghị Bộ trưởng ban đầu dự kiến chỉ diễn ra trong 3 ngày nhưng cuối cùng phải kéo dài đến ngày thứ năm. Thứ trưởng Trần Quốc Khánh kể: “Khi nhận thông tin các nước thỏa thuận được với nhau về vấn đề ô tô, sinh dược thì không một ai muốn rời Atlanta mà không có TPP trong tay. Các bộ trưởng quyết định gia hạn thêm và tích cực đàm phán, khẩn trương để có được kết quả cuối cùng về mở cửa thị trường.

Trong phiên đàm phán cuối cùng vào đêm 4 rạng sáng 5-10-2015, chúng ta kết thúc được vấn đề về dệt may với Mỹ và Mexico. Đến 3 giờ 30 phút ngày 5-10, chúng ta kết thúc đàm phán với Mỹ về quyền sở hữu trí tuệ. Sau đó, khi cuộc làm việc song phương cuối cùng giữa Mỹ và Nhật Bản kết thúc vào 4 giờ 30 phút cùng ngày thì TPP hoàn tất đàm phán”.

ĐÁNG NHỚ. Ngày cuối cùng của Hội nghị Bộ trưởng tại Atlanta có lẽ là thời khắc đáng nhớ nhất của các thành viên đoàn Việt Nam. Họ ví đó như là bàn thắng được ghi ở phút đá bù giờ của trận đấu. Trong 3 ngày đầu tiên, các nước đều nghĩ rằng các bộ trưởng có thể đạt được sự thỏa thuận cuối cùng. Đoàn đàm phán của Việt Nam cũng tưởng đã đến thời khắc có thể ăn mừng nhưng lại là “ăn mừng hụt”!

Bởi đến phút cuối đã nảy sinh vấn đề liên quan đến thời gian bảo hộ độc quyền cho sinh phẩm dược giữa hai thành viên là Úc và Mỹ. Trong đó, Mỹ đòi 12 năm bảo hộ còn Úc chỉ muốn 5 năm. Cuối cùng, phương án 8 năm thể hiện sự nhượng bộ của Mỹ và vẫn còn khá cao so với mong muốn của Úc. Dẫu vậy, đó là nút thắt quan trọng giúp TPP có thể đi đến kết quả cuối cùng.

“Vướng mắc về bảo hộ độc quyền cho sinh phẩm xuất hiện khiến bao nhiêu công sức có thể đổ bể, kỳ vọng về hiệp định sẽ tiêu tan. Đến khi các bộ trưởng thuyết phục được lãnh đạo cấp cao thì hy vọng lóe lên một lần nữa. Đó là giây phút cực kỳ cảm động, bởi ngỡ đã như rơi xuống tận cùng của sự thất vọng, đường đến đích đang vô cùng mù mịt thì đột nhiên lóe lên ánh sáng. Nếu cứ suôn sẻ từ đầu đến cuối, chắc chắn cảm xúc không thể vỡ òa như thế” - một thành viên đoàn đàm phán xúc động kể lại.

 

Bữa tối tại quán cơm bình dân ở miền Nam nước Mỹ là bữa cơm xa nhà ngon nhất của đoàn đàm phán.

 

TPP gồm 12 thành viên: Singapore, Chile, New Zealand, Brunei, Mỹ, Việt Nam, Úc, Peru, Malaysia, Canada, Mexico và Nhật Bản.

Tham gia TPP, Việt Nam có cơ hội để tăng trưởng xuất khẩu, tham gia vào chuỗi cung ứng mới sẽ hình thành trong TPP; thu hút thêm nguồn vốn nước ngoài, tạo công ăn việc làm trong nước... Trong đó, dệt may, da giày là ngành có cơ hội rất lớn khi thuế nhập khẩu trên một số thị trường quan trọng, trong đó có Mỹ, sẽ được đưa về 0%. Nhờ đó, xuất khẩu sẽ tăng thêm 68 tỉ USD vào năm 2025...

 

Bài và ảnh: PHƯƠNG NHUNG

Viết bình luận


VIETBANK TRIỂN KHAI COMBO PHÍ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CHO DOANH NGHIỆP

VIETBANK TRIỂN KHAI COMBO PHÍ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CHO DOANH NGHIỆP

VnMoney 09:33

Ngân hàng TMCP Việt Nam Thương Tín (Vietbank) ưu đãi phí thanh toán quốc tế, tư vấn thủ tục chuyển tiền và nhiều ưu đãi khác nhằm tạo thêm các giá trị gia tăng cho doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh quốc tế.

Fintech và AI đưa tài chính số tới mọi người

Fintech và AI đưa tài chính số tới mọi người

Tài chính - Ngân hàng 14:44

Với niềm tin trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ là yếu tố thay đổi "cuộc chơi", MoMo đã đầu tư mạnh mẽ, và hiện đội ngũ chuyên gia AI chiếm tới 1/3 nhân sự công nghệ, đem lại nhiều "quả ngọt" cho Fintech Việt này

VietinBank ra mắt gói tài chính xanh GREEN UP, đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển bền vững

VietinBank ra mắt gói tài chính xanh GREEN UP, đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển bền vững

Tài chính - Ngân hàng 18:01

Tiếp nối chuỗi hoạt động thúc đẩy tài chính bền vững sau COP28, VietinBank ra mắt gói tài chính xanh GREEN UP với lãi suất và phí ưu đãi dành cho các phương án, dự án mang lại lợi ích về môi trường và xã hội.

VPBank – hành trình từ thấu hiểu đến cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng

VPBank – hành trình từ thấu hiểu đến cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng

Tài chính - Ngân hàng 18:46

Sự gắn bó và niềm tin của khách hàng đối với thương hiệu không chỉ đến từ chất lượng sản phẩm, dịch vụ, mà còn xuất phát từ cách doanh nghiệp thấu hiểu khách hàng, xây dựng hành trình trải nghiệm để mang lại những giá trị tích cực.

VPBank và FE CREDIT hợp tác chiến lược với FPT Shop

VPBank và FE CREDIT hợp tác chiến lược với FPT Shop

Tài chính - Ngân hàng 19:01

Ngày 8-12-2023, VPBank và FE CREDIT đã cùng ký kết thỏa thuận hợp tác với FPT Shop - Chuỗi cửa hàng bán lẻ trực thuộc Công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT nhằm đem đến cho khách hàng trải nghiệm mua sắm các thiết bị công nghệ, điện máy gia dụng dễ dàng, nhanh chóng với nhiều ưu đãi hơn.

VietinBank tiếp tục khẳng định vị thế “Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam”

VietinBank tiếp tục khẳng định vị thế “Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam”

Tài chính - Ngân hàng 10:50

Global Finance - Tạp chí uy tín hàng đầu thế giới trong lĩnh vực tài chính lần thứ 6 liên tiếp gọi tên VietinBank ở hạng mục “Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam” năm 2023. VietinBank đã xuất sắc vượt qua các ngân hàng trong nước để có mặt trong danh sách 88 ngân hàng tốt nhất quốc gia trên lĩnh vực này.

VIETBANK DIGITAL bổ sung thêm nhiều tính năng mới cho người dùng

VIETBANK DIGITAL bổ sung thêm nhiều tính năng mới cho người dùng

Tài chính - Ngân hàng 15:07

Ngân hàng TMCP Việt Nam Thương Tín (Vietbank - VBB) hợp tác cùng Công ty Cổ phần Giải pháp Thanh toán Việt Nam (VNPAY) triển khai hai tính năng mới là "Đặt sân Golf" và "Thể thao - Giải trí" trên ứng dụng Vietbank Digital nhằm giúp tiết kiệm thời gian và đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí của khách hàng với nhiều ưu đãi đặc quyền.