Đổi chác sau món quà

Ngày 28-12, ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục Chống tham nhũng thuộc Thanh tra Chính phủ, đã công bố 3 số điện thoại đường dây nóng tiếp nhận tố cáo tham nhũng, tặng quà Tết trái quy định.

Từ bao giờ, một hành vi đẹp đẽ, một nghĩa cử thân ái lại bị cảnh giác đến mức phải cấm như vậy? Công dân của những quốc gia tiên tiến, có bộ máy hành chính trong sạch sẽ rất ngạc nhiên bởi không thể hiểu nổi chuyện gì đang xảy ra với những món quà Tết. Nhưng với nhiều người Việt Nam, đây có lẽ là chuyện đương nhiên, cần nghiêm cấm. Ai cũng biết đằng sau những món quà len lỏi vào gầm bàn của các cơ quan công quyền nó có ý nghĩa gì, hàm chứa những toan tính ra sao. Trong bối cảnh này, món quà quá mức tình cảm vốn có trước tiên là sự nịnh hót của cấp dưới với cấp trên, kế đến là cậy nhờ lợi lộc và tệ hơn là đổi chác. Việc này lộ liễu đến mức trở nên bình thường theo ý nghĩa trơ trẽn nhất.

Mỗi dịp Tết đến, ai cũng muốn về nhà an vui cùng gia đình nhưng tại nhiều cơ quan công quyền vẫn nườm nượp xe cộ. Xe xã lên huyện, xe huyện lên tỉnh, cán bộ tỉnh đến cấp cao hơn… Nhiều món quà đã được Thanh tra Chính phủ "khui" ra bắt trả lại đơn vị với tổng giá trị hơn 500 triệu đồng. Nhưng đây chỉ là chuyện nhỏ. Thanh tra Chính phủ cho biết đã xử lý kỷ luật 1 cán bộ cấp cao thiếu gương mẫu trong việc nhận, sử dụng 1 ô tô do doanh nghiệp biếu, tặng và sử dụng 2 nhà ở của doanh nghiệp.

Những món quà trên chẳng thể đơn giản là thể hiện tình cảm quý mến. Bởi thế mới có chuyện sau cuộc thanh tra, cán bộ về cơ quan lại bỏ quên túi xách chứa quà đến mấy trăm triệu đồng trên máy bay. Trong vụ án Ocean Bank trước đây, có chuyện giám đốc được tặng 2 túi quà chứa đến 10 tỉ đồng, hoặc vị giám đốc này hào phóng mua nhà tặng con nguyên lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN)...

Nhưng liệu cấm tặng quà cho cán bộ có ngăn được tham nhũng trá hình? "Quà" bây giờ cũng không đơn giản là những hiện vật hoặc tiền cụ thể mà đã biến tướng thiên hình vạn trạng. Nó có thể là một chiếc ghế quyền lực cho các công tử con quan, là những suất mua tài sản công, là cơ hội được quyền đầu tư vào những mảnh đất quy hoạch béo bở. Thậm chí ,"quà" là một nhan sắc mỹ miều nào đó thấp thoáng trong cửa công quyền…

Những món quà này cũng chẳng phải từ tiền túi của những kẻ muốn đổi chác. Tiền được rút tỉa từ bao dự án, từ túi của những người nhẹ dạ và có thể được tróc nã từ những cấp dưới hơn nữa. Nên giờ đây chẳng ai còn ngây thơ tin vào sự thành tâm của những món quà này, kể cả người trao và người nhận.