Lắng nghe người dân hiến kế: Tạo thương hiệu môi trường cho TP HCM

Những năm gần đây, ý thức giữ gìn cảnh quan, môi trường sống của người dân TP HCM đã tốt lên. Dù vậy, chưa thể nói rằng TP HCM đã thực sự xanh, sạch, đẹp. Một trong những chuyện đó là rác thải và ô nhiễm môi trường. Đây là vấn đề tưởng nhỏ nhưng nếu không giải quyết triệt để, sẽ khó có một TP HCM văn minh, hiện đại.

Luật lệ tạo dựng ý thức

Hầu như ở đâu, lúc nào cũng không khó bắt gặp hình ảnh xả rác bừa bãi, đặc biệt là tại các quán ăn vỉa hè hay nơi gầm cầu, khu đất trống..., việc vứt rác vẫn tiếp diễn, dù có được quét dọn thì cũng dăm ba bữa, đâu lại vào đấy.

Ai cũng thấy, điều bất lợi trong việc tạo dựng ý thức giữ gìn vệ sinh đô thị chính là ý thức kém của một bộ phận không nhỏ người dân, dù việc tuyên truyền thời gian qua rất thường xuyên, tích cực. Vậy nên, khi các biện pháp tuyên truyền trực quan không hiệu quả hoặc hiệu quả rất ít, cần thiết đổi mới cách thức tuyên truyền. Phải nâng tầm lên thành "văn hóa giữ gìn vệ sinh, môi trường sống", có vậy người dân mới quan tâm hơn là chỉ tuyên truyền kêu gọi theo cách thông thường.

Lề đường Phạm Hùng nối dài (xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TP HCM) thành nơi đổ rác bừa bãi của một số người thiếu ý thức (ảnh chụp trưa 8-3) Ảnh: TRƯƠNG THẢO

Việc xây dựng thành một "văn hóa giữ gìn vệ sinh, môi trường sống" trước hết phải có đánh giá cẩn thận, chi tiết; có thưởng, có phạt và phải chính xác mới lôi kéo được nhiều tầng lớn nhân dân tham gia. Ví dụ từ trước đến nay vẫn nhẹ tay trong xử phạt người vứt rác, phóng uế..., nay cần ra tay dứt khoát, xử phạt công khai, lập tức với mức phạt cao hơn gấp nhiều lần. Đã đến lúc phải làm theo đúng tinh thần "luật lệ tạo dựng ý thức" cố tình vi phạm sẽ quyết không tha.

Một vấn đề cần lưu tâm là ý thức chung của người dân không phải quá kém, nếu được nhắc nhở đúng cách, họ sẽ làm theo. Vận động khéo léo về xây dựng văn hóa giữ gìn TP sạch đẹp đến từng nhà như cách chúng ta dập dịch cũng là một cách làm sáng tạo. Hiệu quả của cách làm gõ cửa từng nhà đã được minh chứng trong không ít tình huống khẩn cấp. Nếu tận dụng lực lượng của mỗi phường, xã sẽ càng tốt hơn.

Tuyên truyền thông qua nghệ sĩ

Để lan tỏa tinh thần, ý thức và văn hóa giữ gìn TP sạch đẹp, một thành phần quan trọng phải giáo dục là thanh thiếu niên. Đây là lứa tuổi có thần tượng là những người nổi tiếng. Trước đây, chúng ta đã tạo nên các sự kiện tuyên truyền có sự tham gia của những ngôi sao ca nhạc, diễn viên... nhưng không duy trì được trong thời gian dài và tác dụng tuyên truyền trong giới trẻ chưa thực sự hiệu quả, vì mỗi ngôi sao chỉ có một lượng fan (người hâm mộ) nhất định. Thay vì mời một vài ngôi sao tuyên truyền, chúng ta cần tạo nên một phong trào "xây dựng văn hóa giữ gìn vệ sinh, môi trường sống" để TP HCM xanh, sạch, đẹp trong giới nghệ sĩ. Khi phong trào phát triển lan rộng, sẽ có thể kéo theo giới trẻ, người hâm mộ tích cực tham gia.

Cũng cần đổi mới cách nghĩ trong giáo dục trẻ em bảo vệ môi trường. Dạy trẻ nhưng cũng hướng đến giáo dục chính phụ huynh của trẻ. Ở mỗi giờ học hay buổi sinh hoạt, giáo viên cần nói rõ với học sinh về tuyên truyền cho gia đình giữ gìn vệ sinh, tích cực làm sạch môi trường sống xung quanh. Ở các buổi họp phụ huynh, nhà trường cần khuyến khích, động viên phụ huynh làm gương tốt cho con em. Việc lấy con trẻ làm mục tiêu có thể lay động tới ý thức của các bậc phụ huynh.

Bên cạnh đổi mới công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về môi trường trong trường học, chúng ta cần "xây dựng văn hóa giữ gìn vệ sinh, môi trường sống" cho lớp trẻ theo hướng tăng tính chủ động, sáng tạo, phong trào sôi nổi, giải thưởng hấp dẫn. Tổ chức các buổi kể chuyện, chiếu phim về bảo vệ môi trường sống, về tác hại của rác thải nhựa... Dùng tình cảm để giáo dục, học sinh dễ thông cảm và nghe theo hơn, qua đó tạo nên trong các em những mầm mống ý thức tốt, để khi lớn lên các em sẽ trở thành những người có ý thức.

Đồng thời, các trường học cần phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, nghiêm túc với cơ quan công an và các cơ quan liên quan trong việc giáo dục, tuyên truyền, xử lý học sinh vi phạm.