Lần nọ má tôi dưới quê lên Sài Gòn ở nhà con trai chơi, con dâu đãi cho má chồng món tép riu rang khế chua. Má ăn rất ngon miệng nhưng tỏ vẻ không vui, về đến quê gặp tôi má hỏi ngay: "Bộ vợ chồng thằng út làm ăn tệ lắm hay sao mà má thấy nó ăn tép nhỏ chút vậy con?". Tôi cười ngất, nói với má : "Trời ơi tép riu đắt lắm, giá cao hơn mấy loại thịt heo, gà, vịt nữa đó má". Má tôi chưng hửng hỏi : "Ủa bộ vậy hả, vì ngày trước nhà nào nghèo mới ăn mấy con đó".
Thế mới nói gu ẩm thực thời nay lạ lắm, những món ăn nào càng dân dã, càng bình dân thì luôn đắt đỏ. Còn nhớ cái thuở chúng tôi còn cởi trần tắm mưa, mỗi khi đến bữa cơm mà thấy có sự hiện diện những món được chế biến từ mấy con cá hủn hỉn, tép riu, cá lòng tong hoặc cá bống trứng bé tẹo… là chúng tôi vùng vằng, vì ăn hoài mấy món dỡ ẹc này. Vậy đó, mà giờ đây chúng lại trở thành đặc sản, luôn được người dân thành thị săn lùng mua về ăn hoặc đãi khách quý. Phải chăng vì khi cuộc sống con người ta ngày càng đầy đủ hơn, khi mà mâm cơm luôn đầy ắp những món cao lương mỹ vị, thì những món ăn tầm thường ngày nào bỗng trở nên "xa xỉ"?
Như con tép riu chẳng hạn. Tép riu là một loài tép nhỏ xíu xiu có màu xanh nhạt hoặc trắng, trong suốt, vị ngọt thơm. Chúng sống ở nước ngọt trong ao, mương, ruộng lúa và tự sinh sôi nảy nở. Tép riu là một trong những thực phẩm hết sức bình dân, vậy mà ngày nay thỉnh thoảng tôi đi chợ gặp người bán mớ tép riu còn búng tanh tách trong thau là mừng lắm. Nó thuộc mặt hàng "sang chảnh" giá khá cao, mà dù có mắc cỡ nào tôi cũng mua về đổi món cho chồng con. Nào là tép riu rang mặn, mắm tép, làm gỏi hoặc phơi khô... món nào ăn cũng cảm thấy ngon hết biết. Trong số đó, món mà vào những ngày hè nắng nóng, tôi thường chế biến cho bữa cơm gia đình mình, vừa giúp giải nhiệt vừa dễ đưa cơm hơn là món tép riu rang khế chua.
Món này nguyên liệu đơn giản mà chế biến lại nhanh gọn.
Gia vị cho món tép riu rang khế
Đầu tiên tép mua về rửa với nước muối pha loãng, xả lại nhiều lần cho thật sạch, vớt ra để cho ráo nước, rồi cho vào tô ướp tép với một chút muối.
Khế chua chọn những trái còn xanh tươi, gọt bỏ lớp viền vỏ rửa sạch rồi cắt thành từng lát mỏng.
Đầu hành và tỏi băm nhỏ.
Bắc chảo lên bếp phi thơm hành tỏi, cho tép vào rang với lửa lớn dùng đũa đảo thật đều tay đến khi con tép ráo nước và lớp vỏ bên ngoài ửng màu hồng. Cho một ít nước mắm vào, tiếp tục đảo cho nước mắm rút hết vào con tép, kế đến thêm một ít đường vào chảo, trộn đều cho con tép ngấm hết đường và tỏa mùi thơm lừng thì cho khế chua vào xào đến khi khế vừa chín tới, cho hành lá vô rồi tắt bếp, trút ra dĩa rắc chút tiêu xay và vài lát ớt lên trên, dọn ra ăn với cơm nóng.
Tép riu rang khế thơm ngon
Vị mằn mặn, cái ngọt tự nhiên của tép riu hòa quyện với vị chua thanh của khế quyến rũ vô cùng. Bữa cơm nào ở nhà tôi có món tép riu rang khế chua, dù bất cứ ai hằng ngày có kiêng cữ tinh bột cỡ nào cũng lùa cơm "xả láng" một bữa rồi tính sau.