Còn người trồng đào vẫn đang “nín thở”, canh cánh nỗi lo không biết “ông trời” có “thương” để đào khoe sắc đúng dịp Tết hay không.

Quất cảnh thảnh thơi

Không chỉ ở Hà Nội, thị trường đào, quất ở một số tỉnh lân cận cũng đã bắt đầu có dấu hiệu “nóng” lên. Tính đến thời điểm này, hầu hết các vườn quất cảnh tại xã Phượng Hoàng, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, lác đác đã có thương lái đến đặt mua, chỉ chờ ngày chở đi bán tại các tỉnh khác.

Chăm sóc đào cần hết sức tỉ mỉ

Năm nay, do thời tiết thay đổi, mưa bão nhiều, cây quất không có vóc dáng lớn và quả cũng bé hơn những năm trước. Chị Nguyễn Ánh Nguyệt ở xã Phượng Hoàng cho biết, vào đợt giữa  tháng 10, các thương lái đã đến đặt mua cả vườn quất với giá 400 – 550 nghìn đồng/cây có chiều cao khoảng 1m. Với những cây cao hơn, thế đẹp, quả đều có giá đến vài triệu. Quất cảnh đã được đặt trước sẽ được thương lái đưa đi bán tại các tỉnh vào khoảng 22 tháng Chạp. Trong khoảng thời gian này, nhà vườn vẫn phải chăm sóc các cây quất đã được bán nhưng tâm lý đã thoải mái hơn nhiều.

Còn tại vườn quất Tứ Liên, Tây Hồ, Hà Nội, quất cảnh không có mức giá chung nhất định. Có cây chỉ khoảng 300 nghìn đồng nhưng cũng có cây đến vài chục triệu, tùy vào thế cây, độ lớn và người mua quất. Ở đây, các chủ có mặt tại vườn từ rất sớm để chăm chút những công đoạn cuối. Bởi chỉ một vài tuần nữa, khách sẽ bắt đầu đến đặt mua. Khách này chủ yếu là các cơ quan, công ty và những người mua để biếu, tặng hoặc đem bán lẻ ở các địa phương.

Giá mỗi cây quất là tổng hợp của rất nhiều yếu tố. Trong đó có chất lượng, khách mua, hình thức mua và thời điểm. Với những cây quất cao chưa đầy 1m đã có giá 500 nghìn đồng bán buôn, những cây lớn, thế đẹp hơn có giá lên đến vài chục triệu.

Những chậu đào thế có giá từ 1 – 60 triệu đồng.

Dân chơi quất cảnh thường chia quất làm 3 loại: loại quất hình cây thông hay còn gọi là dáng quất truyền thống; loại thứ 2 là quất thế, có tuổi đời cao và được chăm sóc rất tỉ mỉ; loại thứ ba là quất tự nhiên, loại quất này có tuổi đời thấp và lên tự nhiên.

Quất thế là loại quất cảnh có giá cao. Ông Đào Văn Đàm, chủ vườn quất Đàm Quế (Tứ Liên, Tây Hồ, Hà Nội) có hai cây quất thế với giá cho thuê gần 20 triệu đồng cho biết, với những cây quất này, ông thường không bán mà chỉ cho thuê. Hai cây này được người trồng quất tại đây đánh giá là đẹp nhất vùng. Một cây có tuổi đời 18 năm và một cây 22 năm với chiều cao gần 4m và tán rộng đến 2,5m.

Mặc dù giá bán chênh lệch cao hơn với giá thuê từ 20 – 30%, nhưng với những người trồng quất thế lâu năm như ông Đàm thì đây là tâm huyết với họ.

Và với nhiều khách hàng, họ chỉ mua những cây quất thế này chỉ khi cần biếu, tặng bởi không biết cách chăm sóc sẽ làm hỏng cây và thuê còn tiết kiệm được một khoản tiền chênh lệch. Loại quất có giá tiền ở tầm trung là quất hình cây thông. Với quất loại này thường có mức tiền từ 1- 10 triệu, tùy vào chiều cao và độ rộng của tán. Loại có giá mềm nhất là quất tự nhiên. Giá của những cây quất này thường dao động từ vài trăm đến vài triệu.

Năm nay, do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, nhiều nhà vườn chuyển sang đầu tư vào loại quất để bàn. Những cây quất này là quất thế loại nhỏ, thường chỉ có chiều cao dưới 50cm, tán bé nhưng được tạo dáng rất đẹp. Mỗi cây quất này có giá khoảng 300 – 500 nghìn đồng. Nhiều chủ vườn ở đây cho biết, thời tiết của những ngày sắp tới có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của cây. Nếu thời tiết nắng nóng kéo dài sẽ làm những quả chín bị rụng nhưng thời tiết lạnh giá sẽ làm quả chậm chín và quắt lá lại. Các chủ vườn cũng dự đoán năm nay giá quất cảnh bán buôn có thể cao hơn năm trước, nhưng không đáng kể.

Đào, mai thấp thỏm

Giờ đương là cuối tháng 10 âm lịch, đây là giai đoạn quan trọng của đào cảnh, cần được chăm sóc tỉ mỉ. Dạo quanh một số vườn ở Nhật Tân thì thấy người ta bắt đầu tuốt lá cho đào để đến đúng dịp tết đào sẽ bung hoa… Hiện cũng đã có những cành đào nở sớm được người dân cắt bán tại chợ Quảng An với giá từ 100 – 300 nghìn đồng/cành, nhưng có rất ít khách quan tâm. Theo các chủ vườn, năm nay giá quất và đào cảnh còn phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết.

Chị Nguyễn Thanh Hương, một chủ vườn tại làng đào Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội cho biết, năm nay thời tiết thay đổi thất thường dẫn đến người trồng đào khó phán đoán. Nếu thời tiết lạnh buốt sau đó lại nắng ấm kéo dài sẽ làm nhiều chủ vườn không kịp hãm tiến độ nở của hoa dẫn đến hoa nở sớm. Hơn nữa, nắng mưa thất thường cộng với nắng hanh sương muối sớm kéo dài cũng là một nỗi lo, khiến các hộ trồng đào thấp thỏm. Bên cạnh đó, trong suốt hai tháng 8 và 9 vừa qua, mưa lớn kéo dài đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển của đào, đặc biệt là bộ rễ. Còn tại nhiều vườn, nụ hoa mới chỉ quay ngang, nếu thời tiết nắng ấm hoa sẽ nở đúng tết nguyên đán, nhưng nếu trời trở rét thì rất khó nói trước điều gì. Với những cành đã nở thì phải cắt, bán rẻ.

Theo một số chủ vườn đào ở Nhật Tân cho biết thì hầu hết các vườn đào ở đây đều được dự tính nở trúng mùa, thế nhưng nếu thời tiết thay đổi thì sẽ không dự đoán được. Không chỉ tác động đến chuyện nở sớm, nở muộn của đào, mà thời tiết còn là một trong những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến màu sắc của hoa. Chủ vườn đào Dũng Ngà (Tứ Liên, Tây Hồ, Hà Nội) cho biết, nếu thời tiết trở rét thì đào sẽ nở đẹp và màu hoa thắm hơn. Nhưng nếu thời tiết tiếp tục nắng sẽ làm màu cánh hoa trở nên nhạt, bông hoa nhỏ lại. Trong vườn nhà anh Dũng có khoảng hơn 200 gốc đào, tất cả đang sẵn sàng bung nở. Thế nhưng, anh Dũng cũng cho rằng, thị trường đào năm nay sẽ rất khó thoát khỏi cảnh ảm đạm, so với cùng thời điểm của mấy năm về trước.

Dân trồng và chơi đào thường chia đào thành 2 loại: đào thế và đào cành. Những gốc đào thế thường có tuổi đời cao, được ghép từ mắt của đào Nhật Tân vào gốc của cây đào rừng và uốn rất cần thận. Những gốc đào thế này thường có độ tuổi khác nhau, giá tiền dao động từ 1 – 60 triệu/gốc.

Anh Trần Văn Thành, người hay bán đào thế trên đường Lạc Long Quân, cho biết, các năm trước, anh thường bắt đầu bán hàng từ ngày mồng 1 tháng Chạp. Trung bình mỗi ngày anh bán được chừng 10 chậu, chủ yếu là chậu có gốc lớn. Khách hàng mua sớm hầu hết là các cơ quan và những người mua biếu. Nhiều khách quen có đặt trước nhưng gửi lại nhà vườn nhờ chăm sóc và đến giáp Tết mới chở đi. Với những chậu đào đã mua được các chủ vườn cam kết hoa sẽ nở đúng tết, nếu không sẽ được đổi.

Với đào cành thường được chia làm 2 loại: đào Nhật Tân và đào rừng. Đào Nhật Tân thường được các chủ vườn bán buôn tại chợ với giá 200 nghìn/cành vào cùng thời điểm của năm trước. Vào khoảng 22 tháng Chạp, những càng đào phai được đưa từ miền cao về bày bán khắp các nơi. Những cành đào rừng không có giá chung mà tùy thuộc vào hoa, người bán và thời điểm mua. Năm nay giá đào cành rất khó đoán trước vì còn phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Đúng như các chủ vườn vẫn nói là “nhờ giời”.

Mặc dù, năm nay, số lượng đào, quất chết nhiều do thời tiết nhưng theo đánh giá của nhiều nông dân trồng đào, quất, tết năm nay giá đào, quất sẽ khó tăng giá. Vì kinh tế khó khăn, lượng khách mua sẽ giảm, trong khi đó không chỉ có ở Nhật Tân, Tứ Liên mới trồng đào quất mà các tỉnh lân cân như: Hưng Yên, Hà Nam… cũng trồng nên dễ rơi vào tình trạng cung vượt quá cầu. Một vài năm trở lại đây, ngày càng có nhiều khách hàng lựa chọn hình thức thuê đào chơi tết. Đào được thuê là những gốc đào thế to, có tuổi đời cao, hoa nở đẹp. Chị Thúy, ở đường Hoàng Đạo Thúy – Hà Nội cho biết, chị chọn hình thức thuê đào chơi Tết vì vừa tiết kiệm được khoản tiền chênh lệch mà không lãng phí gốc đào vì không biết chăm sóc sẽ bị hỏng.

Các gốc đào thuê thường có giá thấp hơn giá bán từ 25 – 30%, không có giá cụ thể cho các gốc đào này và thường được miễn phí tiền vận chuyển. Tuy nhiên, với hình thức cho thuê quất cảnh và đào chơi Tết này, chủ vườn phải chịu rủi ro lớn do khách hàng thường không biết chăm sóc làm chết hoặc hỏng cây.

Ngoài ra, dân chơi đào thường chọn hình thức mua gốc đào chơi tết, sau đó gửi lại cho chủ vườn chăm sóc với giá từ 7 – 10 triệu đồng/năm. Vừa tiết kiệm được chi phí vừa chọn được gốc đào ưng ý. Với tình hình kinh tế hiện nay, việc thuê đào chơi tết hay thuê người chăm sóc đang được xem là giải pháp tiết kiệm nhất.