Theo số liệu của Tổng cục Hải quan 6 tháng đầu năm, thị trường ôtô Việt bất ngờ đón nhận luồng gió mới với 1.304 xe nhập khẩu từ Indonesia, một con số khiến giới kinh doanh ôtô giật mình. Bởi các thị trường truyền thống trước đây chỉ là Hàn Quốc, Ấn Độ, Nhật, châu Âu hay Mỹ.

Giá xe nhập khẩu trung bình từ Indonesia là 12.880 USD, thấp hơn nhiều so với giá xe nhập khẩu trung bình trong tháng 7 là 16.000 USD, thậm chí nếu so với tháng 6 với giá 27.000 USD thì chưa bằng một nửa. Giá xe từ Indonesia cũng thấp nhất trong số những nước xuất khẩu xe vào Việt Nam.

Tuy nhiên, hầu hết xe từ Indonesia về Việt Nam chỉ đến từ một hãng, đó là Suzuki Việt Nam. Hãng này nhập về khoảng 1.000 xe trong số 1.304 xe từ Indonesia. Trong đó 200 xe là mẫu MPV Ertiga, còn lại là xe thương mại và xe tải nhỏ. Trước đó, các xe Ertiga bán ở Việt Nam do hãng này nhập khẩu từ Ấn Độ với thuế nhập khẩu 70%.

Suzuki Ertiga

Giá của Ertiga khi cập cảng vào khoảng 13.000 USD (286 triệu) nhưng sau khi tính đủ các loại thuế, giá đến tay khách hàng là 693 triệu đồng.

Ertiga là dòng MPV 7 chỗ phục vụ gia đình, phân khúc phát triển mạnh tại Indonesia cũng như một số nước Đông Nam Á khác. Chính phủ nước này có chính sách ưu đãi phát triển ngành công nghiệp 4 bánh như thuế lắp ráp CKD (bộ linh kiện hoàn chỉnh) là 10% và IKD (bộ linh kiện không hoàn chỉnh) là 7,5-8%. Trong khi ở Việt Nam trung bình là 20% cho CKD và không có IKD. Tiêu chuẩn kỹ thuật tại Ấn Độ thường thấp hơn chuẩn thế giới, do đó nhập xe từ Indonesia đạt nhiều lợi ích hơn.

Bởi chính sách thuế ưu đãi mà giá xe lắp ráp tại Indonesia rẻ tương đối so với những nước trong khu vực. Dòng xe 7 chỗ gia đình phát triển tại nước này nên công nghiệp lắp ráp càng đạt lợi thế chi phí nhờ quy mô. Một yếu tố quan trọng khác khiến giá xe nhập từ Indonesia rẻ là Việt Nam áp thuế nhập khẩu 40% cho các xe từ ASEAN theo hiệp định AFTA.

Chuyên gia từ một hãng xe Nhật tại Việt Nam cho biết, trong tương lai nhiều khả năng hãng sẽ nhập xe từ Indonesia với những dòng xe gia đình 7 chỗ. Lý giải nguyên nhân, vị này cho biết phân khúc xe 7 chỗ lắp động cơ nhỏ dưới 2 lít ví như Suzuki Ertiga hay Toyota Avanza, Toyota Calya có nhiều lợi thế trong vài năm tới.

Thuế TTĐB cho những xe 1,5 lít trở xuống giảm còn 40% và tới 2018 sẽ giảm còn 35%. Trong khi đó những xe trên 2 lít lại tăng nên so sánh tương đối chi phí nhập xe nhỏ sẽ lợi hơn. Bên cạnh đó tới 2018, thuế nhập khẩu ôtô từ ASEAN còn 0%. Như vậy, nếu nhập xe nhỏ từ ASEAN, hãng sẽ có lợi thế kép, vừa giảm thuế TTĐB, vừa giảm thuế nhập khẩu.

Mức giá cũng ảnh hưởng lớn tới việc định hướng tiêu dùng của thị trường. Khách hàng Việt đang ở trong giai đoạn chuyển từ sedan lên các xe gầm cao như SUV, crossover, bán tải hay MPV, vừa chở nhiều người lại có thể vận hành trong nhiều dạng địa hình.

Toyota Calya - mẫu MPV 7 chỗ giá rẻ 10.000 USD tại Indonesia

Xe bán tải thường lắp động cơ lớn nên tăng thuế dẫn tới tăng giá, crossover giá rẻ nhưng hơi nhỏ so với nhu cầu người Việt, do đó MPV là phân khúc có tiềm năng phát triển. Phân khúc này ở Việt Nam hiện có Toyota Innova, Chevrolet Orlando hay Suzuki Ertiga.

Chuyên gia cũng cho biết Indonesia có tiềm năng trở thành nơi xuất khẩu nhiều xe vào Việt Nam, nhưng để trở thành thế lực lớn bên cạnh Thái Lan thì chưa thể trong tương lai gần. Công xưởng Thái Lan có đủ các lợi thế trong ASEAN như Indonesia, là nơi cung cấp xe cho toàn thế giới, đồng thời danh mục sản phẩm cũng đa dạng hơn nên xe Thái vẫn là lựa chọn ưu tiên của các hãng.

Kết thúc 2015, ba nước có lượng xuất khẩu xe lớn nhất vào Việt Nam theo thứ tự là Hàn Quốc, Ấn Độ và Thái Lan. Sang 2016, Thái Lan vươn lên đứng đầu, vượt qua Hàn Quốc, Trung Quốc và Ấn Độ. Những ưu đãi thuế và đặc thù sản phẩm tương đồng trong khối ASEAN sẽ đưa Thái Lan càng củng cố vị thế, đồng thời có thể tạo những thế lực mới như Indonesia và gián tiếp Trung Quốc và Ấn Độ xuống thấp trong bảng xếp hạng.